O‘zbekistonda oltin-valyuta zaxiralari rekord darajada oshdi

Iyulda O‘zbekistonning oltin-valyuta zaxiralari oltin jamg‘arilishi va qimmatlashishi fonida 1,06 mlrd. dollarga — rekord darajadagi 37,4 mlrd. dollargacha oshdi. Qimmatbaho metallning fizik hajmi yana 9,6 tonnaga, qiymati esa 1,8 mlrd. dollarga ko‘tarildi.

Oltin zaxiramiz tarixidagi rekord ko‘rsatkich

Markaziy bankning xabar berishicha, O‘zbekistonning rasmiy zaxira aktivlari 1-avgust holatiga ko‘ra, iyul oyida 1,06 milliard dollarga o‘sgan holda 37,4 milliard dollarni (+2,9 foiz) tashkil etdi. Bu statistikaning butun davri uchun rekord ko‘rsatkichdir. Regulyator ma’lumotlariga ko‘ra, o‘tgan oyda xorijiy valyutadagi zaxiralar yana 781,5 mln. dollarga — 8,47 mlrd. dollardan 7,69 mlrd. dollargacha kamaygan (iyun oyida 796,9 mln. dollarga kamaygan). Yil boshidan beri (yanvar-iyul) valyuta zaxiralari 1,68 milliard dollarga kamaydi, bu, jumladan, 2019-yilda mamlakat chiqargan 500 million dollarlik suveren yevroobligatsiyalar bo‘yicha qarzni to‘lash hisobiga sodir bo‘ldi. Jumladan, zaxiralardagi oltinning fizik hajmi yana 310 ming troy unsiyaga (9,64 tonna, iyun oyida 9,3 tonnaga o‘sgan) — 12,05 million troy unsiyaga (374,8 tonna) oshdi. Oltin zaxiralari qiymati yana 1,84 milliard dollarga oshib, 27,32 milliard dollardan 29,16 milliard dollargacha yetdi. Iyul oyida oltin kotirovkalari unsiya uchun 2325 dan 2445,76 (2480 gacha) dollarga (+5,2%) oshdi.

Zaxirada 35,3 mln. dollarlik AQSh obligatsiyalari ham bor

Shuningdek, 35,3 mln. dollarlik AQSh g‘azna obligatsiyalari ham zaxirada turibdi. Avvalroq regulyator oltin-valyuta zaxiralarini diversifikatsiya qilishga kirishgani va xorijiy mamlakatlarning davlat obligatsiyalarini sotib ola boshlaganini ma’lum qilgandi. Biroq, zaxiralarning o‘sishiga qaramay, u 12 oylik importni qoplashga yetadi (ilgari 20 oy edi).

O‘zbekistonning foydalanish mumkin bo‘lgan valyuta zaxiralari 2027-yilgacha qisqaradi

Ma’lumot o‘rnida shuni aytish lozimki, Markaziy bank o‘z zaxiralarida amalda davlat budjetining bir qismiga aylangan O‘zbekiston Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi aktivlarini ham ko‘rsatadi. Uning hajmi ochiqlanmaydi. S&P Global Ratings xalqaro reyting agentligi avvalroq jamg‘arma aktivlarini Markaziy bank zaxiralaridan chiqarib tashlayotganini ma’lum qilgandi, chunki “jamg‘arma aktivlari birinchi navbatda monetar yoki to‘lov ehtiyojlari uchun emas, balki fiskal ehtiyojlar uchun mo‘ljallangan”. Hisob-kitoblarga qaraganda, oltin narxining tushishi kutilayotgani va joriy hisob raqamining taqchilligi davom etayotgani sababli O‘zbekistonning foydalanish mumkin bo‘lgan valyuta zaxiralari 2027-yilgacha qisqaradi. Markaziy bankning monetar oltin zaxiralari oltin-valyuta zaxiralari umumiy hajmining 80% dan ortig‘ini tashkil etadi. Markaziy bank O‘zbekistonda qazib olinayotgan oltinni sotib olishda ustuvor huquqqa ega. U oltinni mahalliy valyutaga sotib oladi, keyin esa intervensiyasining o‘zbek so‘miga ta’sirini qoplash uchun dollarni mahalliy bozorda sotadi.