Istanbulda qoʻlbola alkogoldan zaharlanganlar taqdiri nima boʻldi?

Turkiyada soxta alkogoldan ommaviy zaharlanish bo‘yicha tergov davom etmoqda. Jabrlanganlar orasida O‘zbekiston fuqarolari ham bor. O‘zbekistonning Istanbuldagi Bosh konsulxonasining maʼlum qilishicha, 30-yanvar holatiga ko‘ra, jabrlanganlar soni 23 kishiga yetgan, ulardan ikkitasi ayol. 

 Hozirda nimalar ma’lum? 

Ba’zi jabrlanganlar davolanish kursini yakunlab, shifoxonadan chiqarilgan, biroq ayrimlari hanuz tibbiy muolajalarni davom ettirmoqda. O‘zbekistonning Anqaradagi elchixonasi va Istanbuldagi Bosh konsulxonasi vaziyatni kuzatishda davom etmoqda hamda jabrlanganlarga zarur yordam ko‘rsatmoqda. 

Bundan tashqari, O‘zbekiston Tashqi ishlar vazirligi va Migratsiya agentligi vafot etganlarning jasadini vatanga olib kelishda konsullik, huquqiy va tashkiliy yordam ko‘rsatgan. 

 Qoʻlbola alkogol aslida nimadan tayyorlanmoqda? 

Dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, fojia sifatsiz alkogol iste’mol qilingani sababli yuz bergan. Ushbu ichimlik tarkibida yuqori miqdorda metanol bo‘lgan. Turkiyada inflyatsiya va katta soliqlar natijasida spirtli ichimliklar narxi oshib ketganligi sababli odamlar arzon va noqonuniy muqobillarga murojaat qilmoqda, bu esa zaharlanish xavfini oshirmoqda. Hukumat soxta alkogol ishlab chiqarish va sotishga qarshi kurashni kuchaytirib, muntazam reydlar o‘tkazmoqda hamda qalbaki mahsulotlarni musodara qilmoqda. 

Rasmiy ogohlantirishlar 

O‘zbekiston elchixonasi va Bosh konsulxonasi fuqarolarga, ayniqsa, rasmiy bo‘lmagan savdo nuqtalarida alkogol xarid qilishda nihoyatda ehtiyot bo‘lishni tavsiya qilmoqda.

Hozirda vaziyat O‘zbekiston va Turkiya rasmiylari nazoratida bo‘lib, tez orada tergov bo‘yicha yangi tafsilotlar e’lon qilinishi kutilmoqda.

Metanol oʻzi nima?

Maʼlumot uchun, Metanol (CH₃OH) – oddiy spirt moddalardan biri bo‘lib, rangsiz va hidsiz suyuqlikdir. U sanoatda keng qo‘llanadi, masalan, erituvchi sifatida, yoqilg‘i ishlab chiqarishda yoki kimyoviy mahsulotlar tarkibida. Biroq metanol odam iste’moli uchun mutlaqo yaroqsiz bo‘lib, hatto oz miqdorda qabul qilinsa ham jiddiy sog‘liq muammolariga olib kelishi mumkin. 

Metanolning salbiy oqibatlari

Metanol organizmga tushgach, jigarda parchalanib, formaldehid va formiat kabi o‘ta zaharli moddalarga aylanadi. Ushbu moddalarning to‘planishi ichki a’zolarni jiddiy shikastlaydi va og‘ir holatlarda o‘limga ham olib kelishi mumkin. Eng xavflisi, metanol iste’mol qilinganidan keyin inson o‘zida darhol o‘zgarish sezmasligi, alomatlar esa 3-24 soat ichida namoyon bo‘lishidir. Shuning uchun metanol zaharlanishiga duch kelgan odam o‘zini yaxshi his qilayotgandek tuyulishi mumkin, lekin aslida organizm ichida halokatli jarayonlar allaqachon boshlanib ketgan bo‘ladi. 

Metanolning eng og‘ir oqibatlaridan biri – ko‘rish qobiliyatini yo‘qotishdir. Uning asab tizimiga ta’siri ayniqsa ko‘z nervlariga zarar yetkazib, insonni ko‘r qilib qo‘yishi mumkin. Bundan tashqari, kuchli intoksikatsiya natijasida nafas olish qiyinlashadi, yurak urishi sustlashadi va hushdan ketish xavfi ortadi. Ichki organlarning shikastlanishi ham muqarrar – metanol jigarga, buyrakka va hayotiy muhim tizimlarga jiddiy zarar yetkazadi. Asab tizimi ham katta bosim ostida qolib, bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, ong buzilishi va hatto koma holatlariga olib kelishi mumkin. 

Eng xavflisi, metanolning inson organizmiga zararli ta’siri hatto juda oz miqdorda iste’mol qilinganda ham halokatli bo‘lishidir. Atigi 10 ml metanol butunlay ko‘rlikka olib kelishi mumkin, 30-100 ml esa o‘limga sabab bo‘ladi. Soxta alkogol mahsulotlarida uning miqdorini oldindan aniqlashning imkoni yo‘qligi sababli, noqonuniy ichimliklarni iste’mol qilish hayot uchun jiddiy xavf tug‘diradi.

Zaharlanish alomatlari qanday namoyon boʻladi?

Metanol ichilgandan keyin zaharlanish belgilarini sezish bir necha soatdan keyin boshlanadi. Bu alomatlarni vaqtida aniqlash va shoshilinch yordam ko‘rsatish inson hayotini saqlab qolishi mumkin.

Metanol organizmga tushgandan so‘ng zaharlanishning dastlabki belgilari darhol sezilmasligi mumkin. Odatda, zaharlanish alomatlari bir necha soat o‘tib namoyon bo‘ladi va vaqt o‘tishi bilan kuchayib boradi. Dastlab odamda bosh og‘rig‘i va bosh aylanishi paydo bo‘ladi, bu esa holsizlik va umumiy noqulaylik hissi bilan birga kelishi mumkin. Keyinchalik, ko‘ngil aynishi va qusish kuzatiladi, bu esa organizmning zaharni chiqarishga urinishidan dalolat beradi. 

Ayniqsa, ko‘rish qobiliyatining yomonlashishi xavfli belgilar qatoriga kiradi – insonning ko‘z oldida qorayish yoki turli dog‘lar paydo bo‘lishi, tasvirning xiralashishi kuzatiladi. Bu bosqichda metanol allaqachon ko‘z nervlariga zarar yetkazishni boshlagan bo‘lishi mumkin. Nafas olishning qiyinlashishi va yurak urishining sustlashishi esa zaharlanishning yanada jiddiy tus olayotganidan darak beradi. 

Agar zaharlanish davom etsa, tana harorati pasayadi, odam hushini yo‘qotishi yoki hatto komaga tushishi mumkin. Bunday vaziyatda kechikish hayot uchun xavfli bo‘lib, darhol shifokorga murojaat qilish talab etiladi. O‘z vaqtida aniqlangan simptomlar va shoshilinch tibbiy yordam inson hayotini saqlab qolishning yagona yo‘lidir.

Vafot etganlar soni

Eslatib oʻtamiz, 14-yanvar kuni 6 nafar, 15-yanvar kuni esa 4 nafar vatandoshimizning soxta alkogoldan zaharlanish oqibatida vafot etgani haqida xabar berilgandi. 17-yanvar holatiga ko‘ra, zaharlanish oqibatida vafot etgan fuqarolarimizning umumiy soni 14 nafarni tashkil qilgan.