The Daily Mail: Yerning ozon qatlami tiklanmoqda

Kopernik atmosfera monitoringi xizmati olimlari Yerning ozon qatlami tiklanayotgani haqida xabar berdi. The Daily Mail nashrining xabar qilishicha, oxirgi kuzatishlarga qarganda, Janubiy qutb ustidagi ozon teshigi avvalgi yillarga qaraganda kichikroq hajmni tashkil qilmoqda. 

18,48 million km kv ga kichraygan tuynuk

13-sentyabr holatiga ko‘ra, tuynuk maydoni o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 18,48 million km kv ga kam bo‘lgan. Olimlarning ogohlantirishicha, bu o‘zgarish asosan global ob-havo sharoitlariga bog‘liq. Keyingi 40 yil ichida ozon qatlami to‘liq tiklanadi, deb ishonishga asos bor.

Antarktida hududidagi ulkan tuynuk

Ozon qatlami sayyoradagi hayot uchun muhim ahamiyatga ega, chunki u quyoshdan zararli ultrabinafsha nurlanishni o‘zlashtiradi. 1985-yilda Britaniya Antarktika tadqiqoti Antarktida hududida ulkan teshik ochilganligini aniqladi. U har yili bahor yaqinlashganda ochiladi va ultrabinafsha nurlarining sirtga kirib borishiga imkon beradi.

Dekabr oyida ozon qatlami teshigi butunlay yopiladi

Kuzatishlar shuni ko‘rsatdiki, 2024-yilda teshikning shakllanishi odatdagidan ancha sekinroq bo‘lgan. U faqat sentyabrda paydo bo‘lgan, ilgari teshik avgust oyining o‘rtalarida paydo bo‘lardi. Prognozlarga ko‘ra, dekabr oyining boshiga kelib, teshik butunlay yopiladi.

Ozon teshigining paydo bo‘lish sababi

Olimlarning ta’kidlashicha, ozon teshigining paydo bo‘lishiga vulqon otilishidan tortib, iqlim o‘zgarishigacha ko‘plab omillar ta’sir ko‘rsatadi. Biroq, asosiysi, xlorftoruglerodlar yoki xlorftorokarbonlar ozonni buzuvchi moddalar hisoblanadi. Yigirmanchi asrda ular aerozol qutilari va muzlatgichlar ishlab chiqarish uchun faol ishlatilgan, bu esa ozon qatlamining yo‘q qilinishiga olib keldi. 1987-yilgi Monreal protokoli bu moddalardan foydalanishni taqiqlagan, ammo ularning ta’sirining oqibatlari uzoq yillar davomida seziladi.