Rossiyada migrantlarga ikkita hududda bitta patent bilan ishlashga ruxsat beriladi

Rossiya hukumati migrantlar uchun mehnat patentlari bo‘yicha yangi tartib joriy etishni rejalashtirmoqda. Endilikda chet ellik ishchilar Moskva va Moskva viloyati hamda Sankt-Peterburg va Leningrad viloyatida bitta patent bilan ishlay olishadi. Ushbu o‘zgarish 2025-yil 1-sentabrdan kuchga kirishi kutilmoqda.

Moliyaviy vazirlik tomonidan ishlab chiqilgan qonun loyihasiga ko‘ra, migrantlar ikki chegaradosh hudud o‘rtasida patentlarini yangilash yoki alohida patent olish zaruratisiz mehnat faoliyatini davom ettirishlari mumkin bo‘ladi.  

Tizim qanday ishlaydi?

Rossiyada mehnat patenti – bu viza talab qilinmaydigan mamlakatlardan kelgan chet ellik fuqarolarga (O‘zbekiston, Tojikiston, Ozarbayjon, Moldova va boshqa davlatlar) ishlash huquqini beruvchi hujjat. Hozirgi amaldagi tartibga ko‘ra, har bir migrant ishlashni istagan hududi uchun alohida patent olishi va har biri uchun oldindan soliq to‘lashi lozim.  

Yangi qonun loyihasiga ko‘ra, agar ikki hudud o‘rtasida maxsus kelishuv imzolansa, migrant bitta patent bilan har ikkala hududda ishlay oladi. Biroq bu tartib faqatgina rasmiy mehnat shartnomasi tuzilgan kasblarga nisbatan qo‘llaniladi.  

Maqsad nima?

Hozirda migrantlar har bir hudud uchun alohida patent olishlari talab etiladi, bu esa ko‘p hollarda noqonuniy mehnatga sabab bo‘lmoqda. Moliyaviy vazirlikning ta’kidlashicha, murakkab rasmiyatchilik tufayli ko‘plab chet ellik ishchilar umuman patent olmasdan ishlashni afzal ko‘rmoqda. Bu esa noqonuniy mehnatning kengayishiga va iqtisodiyotning soyaga ketishiga olib kelmoqda.  

Yangi tizim aynan shu muammolarni bartaraf etish uchun ishlab chiqilgan bo‘lib, u noqonuniy mehnatni kamaytirish, ishchi kuchining harakatchanligini oshirish hamda ish beruvchilarga qulay sharoit yaratishni maqsad qilgan. Ayniqsa, Moskva va Sankt-Peterburg kabi yirik shaharlarda ishchilar oqimi doimiy ravishda kuzatiladi. Masalan, hozirda Moskva viloyatida patent olish uchun murojaat qilayotgan migrantlarning 15 foizi Moskvada yashaydi, Moskvada patent olganlarning esa 8 foizi Moskva viloyatida istiqomat qiladi. Shu sababli, yangi tizim migrantlar uchun huquqiy mehnat imkoniyatlarini kengaytirish va ularning rasmiy ishga joylashish jarayonini soddalashtirishga xizmat qiladi. 

Qaysi sohalarda cheklovlar saqlanib qoladi? 

Ba’zi hududlar migrantlarning mehnat faoliyatiga cheklov qo‘ygan. Masalan, Moskva viloyatida spirtli ichimliklar va tamaki mahsulotlari savdosi, ko‘cha savdosi, ijtimoiy xizmatlar, sport, madaniyat, sog‘liqni saqlash va ta’lim sohalarida chet ellik fuqarolar ishlashiga ruxsat berilmagan.  

Shu sababli, yangi qonun ushbu cheklovlarga amal qiladi va faqat muayyan kasblarga tatbiq etiladi.  

Ish beruvchilar uchun qanday majburiyatlar bo‘ladi? 

Yangi tartibga ko‘ra, ish beruvchilar migrantlarning yangi hududda ishlashini rasmiylashtirish uchun Ichki ishlar vazirligi bo‘limini uch kun ichida xabardor qilishi kerak.  

Boshqa talablar quyidagicha:  

- Soliq tizimida hozirgi tartib saqlanib qoladi.  

- Migrant patent uchun soliqni qaysi hududda ishlayotgan bo‘lsa, o‘sha yerda to‘laydi.  

- Patentdan foydalanish bo‘yicha maxsus shartlar kelishuvda belgilanadi.  

Bu o‘zgarish kimga foyda keltiradi? 

Ekspertlarning fikricha, bu o‘zgarish migrantlar va ish beruvchilar uchun ijobiy natija beradi. Ish beruvchilar yangi tizim orqali migrantlarni turli ob’ektlarga osongina o‘tkaza oladi. Masalan, qurilish kompaniyalari ishchilarni turli loyihalar o‘rtasida bemalol ko‘chira oladi.  

Shuningdek, yangi tizim haydovchilar va kuryerlar kabi hududlararo harakatlanadigan kasblar uchun ham qulay bo‘ladi.