O‘zbeklar ko‘p go‘sht yeyaptimi?

2024-yil sentabr oyida Qirg‘iziston bozorlarida go‘sht narxining keskin ko‘tarilishi iste’molchilarni ham, davlat idoralarini ham xavotirga soldi, deb yozmoqda “Akchabar” nashri.

6,76 foizga o‘sish

Qirg‘iziston Milliy statistika qoʻmitasi maʼlumotlariga koʻra, 2024-yilning avgustidan sentyabrigacha boʻlgan davrda mol goʻshti narxi 38,54 soʻmga sezilarli darajada oshgan. Avgust oyida mol go‘shtining o‘rtacha narxi bir kilogramm uchun 570,23 qirg‘iz so‘mi bo‘lgan, sentabr oyida bu ko‘rsatkich 608,77 qirg‘iz so‘miga yetgan.

To‘ymi yoki eksport?

Qirg‘iziston Monopoliyaga qarshi xizmati narxlarning oshishiga sentabr oyidagi to‘y mavsumi va ozuqa yetishmovchiligi sabab bo‘lgani haqida xabar bergan. Biroq, keyinchalik O‘zbekistonga va undan keyin Tojikistonga go‘sht eksportining sezilarli darajada oshgani asosiy omil bo‘lgan.

“Hozir katta hajmdagi go‘sht O‘zbekistonga, u orqali Tojikistonga ketmoqda. Qishloq xo‘jaligi vazirligi bunga javoban respublikadan go‘sht olib chiqishni vaqtinchalik taqiqlashni taklif qildi”, – dedi Monopoliyaga qarshi xizmat vakili Sirg‘ak Omorov.

Go‘sht eksportiga qo‘yilgan vaqtinchalik taqiq bekor qilingan

Ta’kidlanishicha, o‘tgan haftada go‘sht eksportiga qo‘yilgan vaqtinchalik taqiq bekor qilingan. Qishloq xo‘jaligi vazirligi va Monopoliyaga qarshi xizmatning birgalikdagi faoliyati tufayli narxlar pasaygan.

“Endi narx barqarorlashdi, shuning uchun davlat tomonidan tartibga solishni joriy qilishning hojati yo‘q. Vaziyat o‘zgarsa, Iqtisodiyot vazirligiga tegishli taklif kiritamiz va tegishli qaror qabul qilinadi”, – deyiladi xabarda.

Go‘sht narxining asossiz oshib ketishiga duch kelgan fuqarolarga Monopoliyaga qarshi xizmatning hududiy bo‘linmalariga murojaat qilish tavsiya etilmoqda.

Yiliga 31,6 kilogramm

O‘zbekistonda go‘sht iste’moli aholi o‘rtasida keng tarqalgan va asosiy oziq-ovqat mahsulotlari qatoriga kiradi. 2023-yilda O‘zbekistonda 2,8 million tonna go‘sht yetishtirilgani ma’lum bo‘ldi, bu ko‘rsatkich 2022-yilga nisbatan 3,9 foizga ko‘pdir. Shu bilan birga, Samarqand viloyati 326 ming tonna bilan yetakchi hudud bo‘lib, eng ko‘p go‘sht ishlab chiqarilgan viloyatdir​.

Ma’lumotlarga ko‘ra, har bir O‘zbekiston fuqarosi yiliga o‘rtacha 31,6 kilogramm mol go‘shti iste’mol qiladi, bu esa kuniga 86,5 grammga to‘g‘ri keladi​. Go‘sht iste’moli ko‘p bo‘lishiga qaramay, mamlakatda chorva mollari va go‘sht mahsulotlari narxlari ko‘tarilib borayotgani kuzatilmoqda​.

Nima uchun O‘zbekistonda go‘sht iste’moli ortib boryapti?

O‘zbekistonda aholining ko‘payishi bilan oziq-ovqat mahsulotlariga, xususan go‘shtga bo‘lgan talab ham ortib bormoqda. Aholi soni oshgani sari iste’molchilar ko‘payib, go‘shtga ehtiyoj kuchaymoqda. Shuningdek, so‘nggi yillarda mamlakatda iqtisodiy rivojlanish kuzatilmoqda, bu esa odamlarning moliyaviy imkoniyatlarini oshirishga olib kelgan. Natijada, ko‘pchilik go‘sht mahsulotlarini ko‘proq sotib olish imkoniga ega bo‘ldi​.

Shu bilan birga, mamlakatga go‘sht importi hajmining ortishi va xorijiy bozorlardan sifatli go‘sht mahsulotlarining kirib kelishi ham iste’molni oshirmoqda. Bu ichki bozorni go‘sht bilan ta’minlashga yordam bermoqda​.

O‘zbekistonda go‘sht importi

Qirg‘iziston Milliy statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, yanvar-iyul oylarida O‘zbekiston Qirg‘izistondan 11,9 million dollarlik 61 ming donadan ortiq tirik qoramol olib kelgan, bu o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 4,7 barobar ko‘p (6,4 million dollarga 12,8 ming dona).

2023-yilda O‘zbekiston 28,3 million dollarga 101,3 ming bosh chorva mol import qilgan, bu 2022-yilga (16,9 million dollarga 20 mingdan ortiq) nisbatan 5 barobar ko‘p.

O‘zbekiston Bojxona qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, yanvar-avgust oylarida qoramol go‘shtining umumiy importi 206,9 million dollarga 58,4 ming tonnani tashkil etgan, bu o‘tgan yilning sakkiz oylik ko‘rsatkichidan (144.6 million dollarga 34,6 ming tonna) 1,5 barobar ko‘p.

O‘zbekistonda ham go‘sht narxi o‘smoqda

Yaqinda Statistika agentligi sentyabr oyidagi inflyatsiya statistikasini e’lon qilgan edi. Undagi ma’lumotlarga tayanadigan bo‘lsak, O‘zbekistonda ham go‘sht narxi oydan-oyga yuqori suratlarda o‘sib bormoqda. Unga ko‘ra, mol go‘shti — 3,1 foizga (avgustda 5,3 foiz), qo‘y go‘shti — 2,8 foizga (avgustda 4,9 foiz) qimmatlashdi. Yil boshidan beri mol go‘shti narxi 11,3 foiz, qo‘y go‘shti esa 11,9 foiz ko‘tarildi.

Toshkentdagi “Eski Juva” dehqon bozoridagi go‘shtning narxi, mol go‘shti – 60 ming so‘mdan 70 ming so‘mgacha, qo‘y go‘shti – 65 ming so‘mdan 70 ming so‘mgachani tashkil qilmoqda.