Talabalar jinoyatga qo‘l urishining eng katta sababi moliyaviy qiyinchilik ekani aytildi

19-dekabr kuni bo‘lib o‘tgan yalpi majlisda senatorlar oliy ta’lim, fan va innovatsiya vaziri Kongratbay Sharipovga talabalar jinoyatchiligining oldini olish bo‘yicha yo‘llangan parlament so‘rovi natijalarini muhokama qildi.

Eslatib o‘tamiz, 5-sentyabr kuni Senat 2024-yilda talabalar ishtirokida 761 ta jinoyat sodir etilganini ta’kidlab, so‘rov yuborgandi. Ushbu jinoyatlarning aksariyati yo‘l-transport hodisalari, o‘g‘irlik, tajovuz, bezorilik va firibgarlik bo‘lgan. Senat ushbu jinoyatlarning sabablari sifatida o‘quv jarayonini tashkil etishdagi kamchiliklar va “ayrim universitetlardagi nosog‘lom muhit”ni keltirgan.

Ushbu masala bo‘yicha oliy ta’lim, fan va innovatsiya vazirining birinchi o‘rinbosari Sardor Rajabov ma’ruza qildi.

Jinoyatlar biroz kamaygan

Uning so‘zlariga ko‘ra, vazirlik muayyan qiyinchiliklarga qaramay, talabalar o‘rtasida jinoyatchilik va huquqbuzarliklarning oldini olishni doimiy ravishda kuzatib boradi. U asosiy maqsadlardan biri sifatida talabalar jinoyatchiligining to‘liq oldini olishni tilga oldi.

Uning aytishicha, 2024−2025-yillarda talabalar jinoyatchiligining barqaror pasayishiga erishilgan. 2025-yilning dastlabki 11 oyida talabalar 585 ta jinoyat sodir etgan — o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 142 ta holatga yoki 19% ga kam. Agar 2024-yilda har 1400 talabaga bitta jinoyat to‘g‘ri kelgan bo‘lsa, 2025-yilda bu ko‘rsatkich 2000 tani tashkil etdi.

Sabablar

“Talabalar jinoyatlarining sabablari va omillari tahlili shuni ko‘rsatdiki, ularning 27 foizi oson pul topish yoki moliyaviy qiyinchiliklarga, 22 foizi shaxslararo nizolarga, 11 foizi huquqiy savodsizlikka, 27 foizi yo‘l harakati qoidalarini mensimaslikka va 13 foizi boshqa omillarga bog‘liq. Bundan tashqari, sodir etilgan barcha jinoyatlarning 50 foizi sirtqi ta’lim olayotgan talabalar tomonidan sodir etiladi”, — dedi vazirning birinchi o‘rinbosari.

Qanday chora koʻrilmoqda?

Aniqlangan kamchiliklar asosida 2025−2026 o‘quv yilida universitetlarda profilaktika choralari kuchaytirildi. Xususan, talabalar uchun individual tyutorlik faoliyatini tashkil etishni tartibga soluvchi hukumat qarori qabul qilindi.

Sardor Rajabovning xabar berishicha, tyutorlarning talabalar bilan ishlashdagi faoliyatini kuzatib borish va baholash uchun sun’iy intellektdan foydalangan holda tyutor.hemis.uz onlayn platformasi yaratildi.