Iqlim oʻzgarishi bir oylik ortiqcha issiq kunlarni keltirib chiqardi — tadqiqot

Dunyo aholisining deyarli 80 foizi 2023-yilda kamida 31 kun davomida anomal issiqlikni boshdan kechirdi.

Bir nechta guruhlar hamkorligida oʻtkazilgan tadqiqot

The New York Times nashrining yozishicha, olimlarning yangi tadqiqot natijalariga koʻra, 2023-yilning may oyidan beri odamlar antropogen iqlim oʻzgarishlari boʻlmagan davrdagidan oʻrtacha 26 kun koʻproq anomal issiqlikni boshdan kechirdi.

28-may kuni chop etilgan tahlil Qizil Xoch va Qizil Yarim oyning iqlim markazi Climate Central va ekstremal ob-havo hodisalarini oʻrganuvchi ilmiy tashabbus boʻlgan World Weather Attribution (WWA) oʻrtasidagi hamkorlik natijasi boʻldi. Tadqiqotchilar agar kunduzgi harorat 1991 va 2020-yillar oraligʻida qayd etilgan kunduzgi haroratning 90 foizidan yuqori boʻlsa, u anomal darajada issiq, deb hisobladi.

Qariyb 80 % aholi 31 kun anomal issiqni boshdan kechirgan

Matematik modellashtirishdan foydalanib, olimlar faraziy ravishda, agar antropogen iqlim oʻzgarishi boʻlmasa, gʻayrioddiy issiq kunlar soni ancha kam boʻlishini hisoblab chiqdi. Ularning hisob-kitoblariga koʻra, dunyo aholisining qariyb 80 foizi kamida 31 kun davomida anomal issiqlikni boshdan kechirgan.

Sayyora isishining sababi

Tadqiqot mualliflari sayyora isishining asosiy sababi sifatida qazib olinadigan yoqilgʻilarning yonishini koʻrsatmoqda, bu atmosferada issiqlikni ushlab turuvchi gazlar miqdorining oshishiga olib kelgan.

Mintaqalar oʻrtasidagi farq

Tadqiqot natijasiga koʻra, qoʻshimcha issiq kunlar soni mintaqadan mintaqaga farq qiladi. Baʼzi mamlakatlarda bu faqat ikki yoki uch hafta. Boshqalarda, jumladan, Kolumbiya, Indoneziya va Ruandada 120 kundan ortiq. AQShda rekord 39 kun anomal issiq qayd etilgan.

Olimlar, shuningdek, oʻtgan yilning may oyidan buyon sayyora qancha issiqlik toʻlqinlarini boshdan kechirganini ham hisoblab chiqdi. Ular Antarktidadan tashqari har bir qitʼada 90 ta davlatga taʼsir qiluvchi 76 ta epizodni aniqladi.

Soʻnggi 2 ming yillikdagi eng issiq yil

Avvalroq Kembrij universiteti (Buyuk Britaniya) va Iogann Gutenberg universiteti (Germaniya) olimlari 2023-yilning yozi Shimoliy yarimsharda soʻnggi ikki ming yillikdagi eng issigʻi boʻlganini aniqlagan edi.

Meteorologlar, shuningdek, 2023-yilni sayyora iqlimini hujjatlashtirilgan kuzatish boshlangan 1850-yildan beri eng issiq yil deb tan olgan.