Charchoqmi yoki depressiya: Ikkisini qanday farqlash mumkin?

Ko‘pchilik kun davomida o‘zini yomon his qilsa, buni shunchaki charchoq deb o‘ylaydi. Ammo bu faqat bir kunlik charchoq emas, balki depressiyaning boshlanishi bo‘lishi mumkin. Charchoq va depressiya tashqi belgilar bilan bir-biriga o‘xshash bo‘lgani tufayli ularni farqlash qiyin, biroq har biri butunlay boshqa holat bo‘lib, alohida yondashuvni talab qiladi.

Xo‘sh, depressiya bilan charchoqni qanday ajratish mumkin?

Charchoq aslida nima?

Charchoq — bu ishdan keyin yuzaga keladigan oddiy toliqish emas. Bu dam olganingizdan keyin ham o‘tmaydigan, uzoq davom etadigan jismoniy yoki ruhiy holsizlikdir. Odam ertalab uyg‘onganda ham tetik bo‘lmaydi, kundalik ishlar og‘irlashadi, diqqatni jamlash qiyin bo‘ladi. Yomon uyqu, immunitetni pasaytiradigan surunkali kasalliklar, dorilar ta’siri, vitamin yetishmasligi yoki tinimsiz stress charchoqqa sabab boֲ‘ladi. Eng asosiysi — charchoq o‘z-o‘zidan paydo bo‘lmaydi, u tanadagi boshqa muammoning belgisi bo‘lishi mumkin.

Depressiya — kayfiyatning tushishi emas

Depressiya bir-ikki kunlik tushkunlikdan mutlaqo farq qiladi. Bu odamning bir necha hafta davomida o‘zini bo‘sh, ma’yus yoki umidsiz his qilishi bilan namoyon bo‘ladi. Avvallari quvonch bergan mashg‘ulotlar endi hech qanday zavq bermaydi, ishtaha buziladi, uyqu izdan chiqadi, kimdir uxlay olmaydi, yana kimdir esa kun bo‘yi uxlab yotadi.

Energiya kamayadi, harakat sekinlashadi yoki aksincha, bezovtalik kuchayadi. Inson o‘zini keraksizdek his qiladi, aybdorlik hissi kuchayadi, diqqat pasayadi va hatto o‘lim haqida o‘ylash boshlanishi ham mumkin.

Depressiya insonning kayfiyatini, motivatsiyasini va hayotga bo‘lgan munosabatini to‘liq o‘zgartiradi.

Charchoq va depressiyaning o‘xshashligi

Charchoq ko‘pincha depressiyaning birinchi belgisi bo‘ladi, shu bois ularni adashtirib yuborish mumkin. Depressiyadagi odam o‘zini shunchaki “kuchsizman” deb o‘ylaydi, ammo aslida hayotning barcha sohalarida chekinish boshlanadi. Ishda, uyda, o‘qishda faol bo‘lmaslik ruhiy bosimni yanada kuchaytiradi.

Har ikki holatda ham energiya kamayib, unumdorlik tushadi, uyqu buziladi va diqqat sustlashadi. Shuning uchun ular bir-biriga juda o‘xshashdek tuyuladi, lekin ildizi butunlay boshqacha.

Qanday farqlash mumkin?

Charchoq va depressiyani ajratish uchun bir nechta muhim savollar yordam beradi.

Eng avvalo, kayfiyatingizni kuzating. Agar har kuni o‘zingizni bo‘sh, umidsiz yoki g‘amgin his qilsangiz, bu depressiyaga yaqin belgidir. Ammo kuch topganingizda sevimli mashg‘ulotingiz sizni hali ham rohatlantirsa, bu ko‘proq oddiy charchoqdan darak beradi.

Dam olishning ta’siri ham juda muhim. Uyqu, qisqa ta’til yoki bir kunlik dam sizni sezilarli yengillatib yuborsa, bu charchoqning belgisidir. Depressiyada esa dam olish kayfiyatni to‘liq o‘zgartirmaydi.

Shuningdek, qancha vaqt shunaqa holatda yurganingiz ham muhim. Charchoq ko‘pincha vaqtinchalik bo‘ladi, depressiya esa uzoq davom etadi va hayotning deyarli barcha jabhalarini izdan chiqaradi.

Qachon yordam so‘rash kerak?

Agar sizda charchoq, depressiya yoki ikkalasi bir vaqtda uchrayotgandek tuyulsa, buni ichingizda saqlab yurish shart emas. Shifokor bilan gaplashish — tiklanishning birinchi qadami. Mutaxassis tanangizda boshqa muammo bor-yo‘qligini tekshiradi yoki kerak bo‘lsa, sizni ruhiy salomatlik bo‘yicha mutaxassisga yo‘naltiradi. Eng muhimi — yordam so‘rash va yolg‘iz qolib ketmaslik. Tiklanish mumkin, faqat unga birinchi qadamni qo‘yish kerak.