1-dekabrdan O‘zbekistonda nimalar o‘zgaradi?

2025-yil 1-dekabrdan boshlab O‘zbekistonda ekologiya, ma’muriy jarayonlar, davlat xizmatlarining raqamlashtirilishi, qishloq xo‘jaligi, tadbirkorlik va xavfsizlik sohalarini qamrab olgan bir qator o‘zgarishlar kuchga kiradi. Quyida asosiy yangiliklarning batafsil sharhi keltirilgan.

Ekologiya: ochiq ma’lumotlar va jamoatchilik nazorati

Dekabr boshidan boshlab Ekologiya vazirligi davlat ekologik monitoringi ma’lumotlar bazasiga to‘liq ochiq kirishni ta’minlaydi. Platformada quyidagi ma’lumotlar joylashtiriladi:

• “Yashil makon” loyihasi doirasida ekilgan daraxtlar va ko‘chatlar haqida — manzillar, turlari, mas’ullar;
• Daraxt kesishga oid arizalar va jamoatchilik eshituvlari yakunlari;
• Noqonuniy ravishda qurilish materiallari qazib olish moratoriysi buzilgan holatlar;
• Ekologik qonunchilik buzilishlarini aniqlash bo‘yicha ma’lumotlar;
• Maishiy chiqindilarni yig‘ish jadvali, qayta ishlash korxonalari va xomashyo qabul qilish punktlari.

Bu islohot O‘zbekistonning Axsus (Orxus) konvensiyasiga qo‘shilgani va ekologik ma’lumotlarga aholining erkin kirishiga oid xalqaro standartlarga moslashuvi bilan bog‘liq.

Xavfsizlik: seysmologik onlayn-platforma ishga tushiriladi

Yagona raqamli tizim yo‘lga qo‘yiladi, u quyidagilarni birlashtiradi:

• umumiy va batafsil seysmik rayonlashtirish xaritalari;
• shaharlarning mikrorayonlashtirish xaritalari;
• faol tektonik yoriqlar haqidagi ma’lumotlar;
• ehtimoliy zilzilalar bo‘yicha akselerogrammalar bazasi.

Platforma “Shaffof qurilish” milliy tizimi bilan integratsiya qilinadi va seysmik xavf yuqori bo‘lgan hududlarda loyiha ishlab chiqish uchun majburiy vosita bo‘ladi.

Tibbiyot: elektron retseptlar joriy etiladi

10-dekabrdan boshlab — Toshkent shahri va 15 ta tumanda elektron retseptlar berilishi boshlanadi, 2026-yil oxirigacha esa tizim butun respublikaga tatbiq etiladi.

Shifokorlar dori vositalarini xalqaro patentlanmagan nomlari bo‘yicha, dozalash va qo‘llash tartibini ko‘rsatgan holda yozib beradilar.

Ma’muriy jarayonlar soddalashtiriladi

Nikoh va ajrimni rasmiylashtirish

Fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish bo‘limlari endilikda quyidagi hujjatlarni qog‘oz ko‘rinishida talab qilmaydi:

• nikoh tuzishda tibbiy ko‘rik natijalari;
• ajrimda sud qarori — tizim ma’lumotlarni avtomatik tarzda oladi.

Harbiy hisob

Chaqiriluvchilar va harbiy majburiyatli shaxslar yashash joyi, o‘qish yoki ish joyi o‘zgarishi haqida o‘zlari xabar berish majburiyatidan ozod qilinadi.

Avtotransport guvohnomalari

Texpasportlarda endi avtomobil egasining yashash manzili ko‘rsatilmaydi.

Notariat: hujjatlar to‘liq raqamlashtiriladi

Notariuslar nikoh shartnomasining asl nusxasini talab qilmaydi — uning elektron nusxasini “Notarius” tizimiga yuklash majburiy bo‘ladi.

Shuningdek, notarial harakatlarning audio va video yozuvlari endilikda alohida tashuvchilarda emas, tizimning o‘zida saqlanadi.

“Iste’molchi — tadbirkor — nodavlat tashkilot — davlat organlari” yagona tizimi

Yangi servis orqali fuqarolar shikoyat yuborishi va uning ko‘rib chiqilish jarayonini kuzatishi mumkin bo‘ladi. Tizim soliq bazasi bilan integratsiya qilinadi: tadbirkorlar kelib tushgan murojaatlar haqida avtomatik xabarnoma oladi.

AI-80 benzinini sotish taqiqlanadi

Yoqilg‘i quyish shoxobchalari ustidan nazorat kuchaytiriladi. AI-80 ishlab chiqarilishi avvalroq to‘xtatilgan edi — endi uni sotish ham taqiqlanadi.

Biznesni qo‘llab-quvvatlash: kafolatlar va kafilliklar

Tadbirkorlikni rivojlantirish kompaniyasi quyidagilarni taqdim eta boshlaydi:

• yirik korxonalarga — 10 mlrd so‘mgacha kafolatlar;
• yaxshi kredit tarixiga ega loyihalar uchun kengaytirilgan kafilliklar;
• “yashil” va ishlab chiqarish tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlash;
• garov ta’minoti yetishmovchiligini qoplash mexanizmlari.

Ushbu vazifalarni amalga oshirish uchun alohida aksiyadorlik jamiyati tashkil etiladi.

Savdo va logistikaning raqamlashtirilishi

Toshkent bozorlari: elektron to‘lovlar

“Eski Juva” va Mirabad bozorlari barcha to‘lov turlarini — ijara, xizmatlar, yig‘imlarni — to‘liq elektron shaklga o‘tkazadi.

Yuklar uchun yangi modul

Qayta ishlash rejimlarida bojxona deklaratsiyalarini soddalashtirilgan tartibda rasmiylashtirish uchun “Tolling amaliyotlari” servisi ishga tushiriladi.

Qishloq xo‘jaligi: raqamli platformalar va subarenda

E-yaylov platformasi

Elektron yaylovlarni boshqarish tizimi ishga tushiriladi. U quyidagi idoralarning ma’lumotlarini birlashtiradi:

• Qishloq xo‘jaligi vazirligi,
• Ekologiya vazirligi,
• Geologiya xizmati,
• Kadastr agentligi,
• “O‘zgidromet”,
• “O‘zbekiston kosmos” agentligi.

Yerlarni onlayn subarendaga berish

Agroportalda quyidagi imkoniyatlar paydo bo‘ladi:

• subarenda uchun yer uchastkalarini topish;
• shartnoma tuzish;
• davlat ro‘yxatidan o‘tish;
• mahsulot yetishtirish uchun kredit olish.

Turizm: malaka oshirish va xalqaro grantlar

Turizm sohasi xodimlari Samarqanddagi Xalqaro Turizm Akademiyasi kampusida qayta tayyorlov kurslaridan o‘tishlari mumkin bo‘ladi.

Har yili JSTga a’zo davlatlarning 100 nafar iqtidorli mutaxassisi o‘qish uchun grant oladi.

31-dekabrdan kuchini yo‘qotadi

Yil oxirigacha quyidagilar yakunlanadi:

• kichik biznes loyihalari doirasida uskuna sug‘urtasi va xomashyoni sertifikatlash xarajatlarining bir qismini qoplash;
• kanat yo‘llari qurilishini subsidiyalash (har 500 metr uchun 1 mlrd so‘m);
• 2019–2024-yillarda mehmonxona qurgan tadbirkorlarga berilgan kompensatsiyalar.