UZIMEI mojarosi: Telefoningiz “g‘isht”ga aylanmasligi uchun nima qilish kerak?

Bugun bozorda telefonlar juda ko‘p, lekin ularning hammasi ham qonuniy emas. Ba’zilari soxta, ba’zilari chetdan hujjatsiz kiritilgan, ayrimlari esa o‘g‘irlangan bo‘lishi mumkin. Eng yomoni — bunday telefonlar bir kun kelib tarmoqdan uzilib qoladi va butunlay ishlamay qo‘yadi. Asl telefonni soxtasidan ajratishning esa juda oddiy yo‘li bor: IMEI tekshiruvi. Ushbu tizim sizni nafaqat firibgarlar tuzog‘idan saqlaydi, balki telefoningiz tinch, xavfsiz va muammosiz ishlashini ham kafolatlaydi.

Agar siz ham telefoningiz qanchalik xavfsizligini bilmoqchi bo‘lsangiz quyidagi maqola aynan siz uchun.

UZIMEI o‘zi nima?

UZIMEI — bu O‘zbekistonda ishlatiladigan barcha telefonlarning IMEI raqamini rasmiy ro‘yxatga oladigan tizim bo‘lib, uning asosiy vazifasi bozorda noqonuniy yoki soxta telefonlar paydo bo‘lishining oldini olishdir. Har bir telefonning o‘z IMEI kodi bo‘lganidek, UZIMEI tizmi shu kod orqali qurilmaning haqiqiyligiga ishonch hosil qiladi. Asosiysi, tizim foydalanuvchilarni firibgarlardan himoya qiladi. Ro‘yxatdan o‘tmagan, o‘g‘irlangan yoki noqonuniy kirib kelgan telefonlar tarmoqqa ulana olmaydi.

Telefonning ro‘yxatdan o‘tganini qanday tekshirish mumkin?

Telefoningiz ro‘yxatdan o‘tgan yoki o‘tmaganini tekshirish juda oson. Bunda bir nechta usul mavjud.

1.    Ekranga IMEI raqamini chiqarish uchun *#06# kodini terasiz va paydo bo‘lgan raqamni uzimei.uz saytidagi “IMEI tekshirish” bo‘limiga yozasiz. Tizim darhol telefon ro‘yxatda bor-yo‘qligini ko‘rsatadi.

2.    *1170# kodini tering, ko‘rsatmalarga amal qiling va IMEI raqamingizni kiriting. Javob SMS orqali keladi.

3.    Yana bir qulay yo‘l — IMEI raqamini 1170 raqamiga SMS qilib yuborish. Javob tezda qaytadi. Agar telefoningizda ikki dona SIM kartasi bo‘lsa, har ikkala IMEI ni alohida tekshirib qo‘yish tavsiya etiladi. 

Agar IMEI ro‘yxatda bo‘lmasa…

Agar tekshiruvda telefonning IMEI’si ro‘yxatda yo‘q deb chiqsa, bu uning noqonuniy yo‘l bilan sotilgani yoki chet eldan hujjatsiz kiritilganini bildiradi. Bunday holatda eng avvalo telefonni sotgan joyga murojaat qilib, qurilmani ro‘yxatdan o‘tkazishni talab qilish kerak. Rasmiy do‘konlardan olingan telefonlar odatda oldindan ro‘yxatga qo‘yilgan bo‘ladi. Mahalliy SIM kartani telefoningizga qo‘yganingizdan keyin 30 kun ichida ro‘yxatdan o‘tkazish talabi ham bor — bu muddat o‘tib ketsa, telefon tarmoqdan uzilishi mumkin. Agar telefon chetdan olib kelingan bo‘lsa, bojxona deklaratsiyasini to‘ldirish ham majburiy hisoblanadi, aks holda qo‘shimcha xarajatlar yoki cheklovlar paydo bo‘lishi mumkin.

Ro‘yxatdan o‘tish narxlari

Telefoningizga mahalliy SIM-karta qo‘yilgan kundan boshlab 30 kun ichida IMEI ro‘yxatdan o‘tkazilishi shart. Agar ushbu muddat ichida ro‘yxatdan o‘tkazilmasa, qurilma tarmoqdan uzilishi mumkin va aloqa xizmatlaridan foydalana olmaydi.

2025-yil holatiga ko‘ra, IMEI ro‘yxatdan o‘tkazish narxlari quyidagicha:

• 30 kun ichida ro‘yxatdan o‘tkazilsa — 82 400 so‘m
• Muddati o‘tib ketganidan keyin — 103 000 so‘m

Mahalliy ishlab chiqarilgan telefonlar uchun to‘lov pastroq bo‘ladi, xorijdan kelgan mehmonlar xorijiy SIM-karta ishlatayotgan bo‘lsa, ro‘yxatga olishdan ozod etiladi. To‘lovni amalga oshirishda Payme, Click, bank kartasi yoki UZCARD/HUMO kabi usullardan foydalanish mumkin.

Telefon olganda nimaga e’tibor berish kerak?

Yangi telefon xarid qilayotganda eng birinchi qilinadigan ish — uning IMEI raqamini tekshirishdir. *#06# ni terib, IMEI ni aniqlaysiz va uni UZIMEI orqali tekshirib ko‘rasiz. Agar ro‘yxatda bo‘lsa — demak, qo‘lingizda qonuniy, xavfsiz va bemalol ishlatiladigan telefon bor. Agar ro‘yxatda bo‘lmasa — yaxshisi, bunday telefonni olishga shoshilmang. Bu orqali nafaqat firibgarlardan saqlanasiz, balki kelajakda telefon bilan bog‘liq noqulayliklarning oldini ham olasiz.