Migrant bolalarning 58 foizi rus tili testidan muvaffaqiyatli o‘tdi, 18 foizi esa aksincha

Rossiya maktablarida o‘tkazilgan rus tili bo‘yicha testlar natijalari migrant o‘quvchilar orasida til bilish darajasini ko‘rsatdi. O‘tgan oktyabr oyida 154,8 ming migrant bolasi testdan o‘tgan bo‘lib, 58 foizi yaxshi natijalar ko‘rsatgan. Biroq, testlar o‘tkazilgan migrant bolalarning 18 foizi rus tilini yomon bilishadi yoki umuman bilmasliklari aniqlangan.

58% bolalar rus tilini bilish bo‘yicha testdan o‘tdi

Oktyabr oyida Rossiyada o‘tkazilgan rus tili bo‘yicha diagnostika testida, migrant bolalarining 58% muvaffaqiyatli o‘tdi. 23% bolalar ta'lim olishda qiyinchiliklarga duch kelgan, 18% esa tilni yomon biladi yoki umuman bilmaydi.

“Testlar, Rossiyada yashovchi chet ellik bolalarning ta'lim tizimiga integratsiyasini o‘rganish doirasida o‘tkazilgan”, – deydi RBKga Boshkir pedagogika universiteti Xalqaro aloqalar bo‘limi boshlig‘i Kseniya Gabdraxmanova. U, shuningdek, maktablarda chet ellik bolalarning til va madaniy moslashuvini baholash tizimini sinovdan o‘tkazish loyihasini boshqaradi.

Gabdraxmanovaning aytishicha, bu ish Rossiyada chet ellik bolalarning ta'lim darajasi, shu jumladan, til diagnostikasi va moslashuv dasturlarini o‘rganishga qaratilgan. Monitoring Rossiya Ta'lim vazirligi tashabbusi bilan o‘tkazilgan.

Butun mamlakat bo‘yicha o‘tkazilgan monitoring natijalari

Monitoring ma'lumotlariga ko‘ra, 2024/2025 o‘quv yilining boshida 154,8 ming nafar chet ellik bola rus tilini bilish bo‘yicha diagnostikadan o‘tdi. Bu, Rossiya ta'lim tizimida ta'lim olayotgan migrant bolalarining 74,4% ni tashkil etadi.

Monitoring butun mamlakat bo‘yicha o‘tkazildi. Rossiyaning 28 ta mintaqasida chet ellik bolalar uchun diagnostika o‘tkazilgan, bu mintaqalarda o‘quvchilarning 100% testdan o‘tgan. 32 mintaqada diagnostikadan o‘tganlar ulushi 80% dan 99,9% gacha bo‘lgan. Yana 16 mintaqada bu ko‘rsatkich 60% dan 79,9% gacha, 12 mintaqada esa 20% dan 59,9% gacha bo‘lgan.

Bunday diagnostika o‘tkazish imkoniyati 2023-yilda Ta'lim vazirligi tomonidan qabul qilingan qaror asosida yaratildi. Ushbu qaror bo‘yicha maktablar, rus tilini yomon biluvchi bolalar uchun qo‘shimcha rus tili darslarini tashkil etishga ruxsat berildi, ammo buning uchun diagnostika o‘tkazish kerak (qaror №581, 03.08.2023). Tilni tekshirish tartibini har bir maktab o‘zi belgilaydi.

"Diagnostik materiallarni qo‘llash zaruriyati ta'lim muassasasi tomonidan belgilanadi. Hozirda diagnostika o‘tkazishni majburiy ravishda amalga oshirishga talablar yo‘q," — dedi RBKga Ta'lim vazirligi matbuot xizmati.

Diagnostika o‘tkazish uchun maxsus materiallar

2023-yilda Diagnostika o‘tkazish uchun maxsus materiallar nashr etildi. Vazirlik xabariga ko‘ra, sinovdan so‘ng diagnostik materiallar qayta ishlanib, 2024-yil oktyabrida yangilangan. "2024-yil oktyabrida joylashtirilgan materiallar pedagogga yordam berishni soddalashtiradi va rus tilini bilish darajasini bir nechta test bilan aniqlaydi, 2023-yilda esa bunday testlar uchta edi," — deydi Ta'lim vazirligi.

Materiallar Boshkir pedagogika universiteti mualliflari tomonidan A.S. Pushkin nomidagi Rus tili davlat instituti spetsifikatsiyasiga asosan ishlab chiqilgan.

Test sinovlari qanday o‘tkazildi?

Ma’lumotlarga ko‘ra, bu yilgi testlar boshlang‘ich sinflar (1-4 sinflar) uchun yangilangan.

1-sinf o‘quvchilari uchun topshiriqlar soddalashtirilgan. 2023-yilgi testda ikki blok bo‘lgan: birinchi blok tinglash, ikkinchi blok esa gapirish edi. Yangi versiyada esa faqat to‘rtta gapirish topshiriqlari mavjud bo‘lib, ularning umumiy davomiyligi 20 daqiqani tashkil etadi. O‘quvchidan avval ismi va yashash joyini aytib berish so‘raladi, keyin esa uchta rasm bo‘yicha tushuntirish berishi kerak. Birinchi rasmdagi hayvonlarni sanash, ikkinchi rasmdagi qahramon nima bilan shug‘ullanayotganini aytish, uchinchi rasmdagi olma sonini hisoblash talab qilinadi.

2–4-sinflar o‘quvchilari uchun test besh bo‘limdan iborat: gapirish, tinglash, o‘qish, yozish, leksika va grammatika. Test taxminan yarim soat davom etadi. Masalan, 4-sinf uchun testning bir variantida o‘quvchi o‘zini to‘liq tanishtirishi, maktabdagi hayotdan bir rasmni tasvirlab berishi, Qizil maydon haqida qisqa matnni tinglab, unga oid savollarga javob berishi va jamoat transporti haqida o‘qilgan matnni tushunib, savollarga javob berishi kerak.

O‘rta maktab o‘quvchilari uchun topshiriqlar yanada murakkab va uzunroq, taxminan bir soat davom etadi. Masalan, 7-sinf o‘quvchisi o‘zi haqida sakkizta savolga erkin javob berishi, jadvalni tasvirlab berishi, “лучше поздно, чем никогда” maqolining ma'nosini tushuntirishi, Baltiya dengizi haqida tinglab, savollarga javob berishi va kamalak (raduga) haqida o‘qilgan matnni tushunib, savollarga javob berishi kerak.

O‘quvchilar qanday guruhlarga ajratiladi?

Metodik tavsiyalarga ko‘ra, testdan o‘tgan o‘quvchilar uchta guruhga ajratiladi: rus tilini bilmaydigan (A0) yoki boshlang‘ich darajada biladigan bolalar; rus tilini asosiy darajada biladigan bolalar (A2 – boshlang‘ich sinf uchun; A2+ – 5-6 sinflar uchun, B1 – 7-9 sinflar uchun); rus tilini shartli ravishda ilg‘or darajada biladigan bolalar (B1+).

Baholash mezonlariga ko‘ra, 3-sinf testidan maksimal 95 ball olish mumkin. Ilg‘or daraja uchun 48 ball, asosiy daraja uchun 32 ball va boshlang‘ich daraja uchun 15 ball yetarli.

Rus tilini bilmaydigan bolalar uchun metodika mualliflari, kamida 40 ta darslik rus tili bo‘yicha qo‘shimcha mashg‘ulotlarni o‘tkazishni tavsiya qiladilar. Bunday o‘quvchilar uchun tilni o‘rganish darajasini asosiy darslardan oldin yaxshilash maqsadga muvofiq deb hisoblanadi, masalan, yozgi shaharcha lagerlarida yoki yozgi maktabda.

Rus tilini asosiy darajada biladigan bolalar uchun qo‘shimcha mashg‘ulotlarni haftasiga ikki marta o‘tkazish, tilni yaxshi biladigan bolalar uchun esa bir marta " с акцентом на социокультурную адаптацию" urg‘u berib o‘tkazish tavsiya etiladi.

RБK’ga bergan intervyusida, boshlang‘ich sinf o‘qituvchilaridan biri, bu yilgi testlar ancha soddalashganini ta'kidladi. Uning fikriga ko‘ra, tilni yomon biladigan bolalar uchun ham bu testlarni o‘tish oson bo‘lishi kerak. U ilg‘or darajaga erishish uchun topshiriqlarning yarmiga to‘g‘ri javob berish yetarli ekanini, ballarni esa oson yig‘ish mumkinligini qayd etdi.

Migrant o‘quvchilar uchun qanday o‘zgarishlar kutilyapti

Noyabr oyida Davlat Dumasiga yangi qonun loyihasi taqdim etildi, agar u qabul qilinsa, rus tilini yomon biladigan migrant bolalar uchun maktablarga qabul qilishni taqiqlaydi. Hujjatga ko‘ra, rus tili bo‘yicha testlash migrantlar uchun majburiy bo‘ladi.

Avvalroq siyosatchilar maktablarga xorijlik bolalarni qabul qilishda rus tilini bilish darajasini tekshirish zarurligini bir necha bor ta'kidlagan edilar. Hozirda bu, bunday o‘quvchilarni qabul qilishdan bosh tortish uchun asos bo‘lmaydi.

Shuningdek, Ta'lim vazirligi maktablarga va bolalar bog‘chalariga rus tilini yomon biladigan migrant bolalarni faqat uchtadan ortiq qabul qilishni tavsiya qilgan. Bu, agar sinflarda rus tilini yomon tushunadigan ko‘p migrant bolalar bo‘lsa, ta'lim samaradorligi pasayishi bilan izohlangan.

Ta'lim vaziri Sergey Kravtsov, shuningdek, RБK’ga bergan intervyusida, vazirlik pedagogika oliygohlarida boshqa davlatlardan kelgan, rus tilini o‘rganishga ehtiyoj sezayotgan bolalar uchun markazlar tashkil etish masalasini ko‘rib chiqayotganini ma'lum qilgan.