Xususiy oliygohlarni “soliqqa tortish” urinishlari amalga oshmadi

Xususiy oliygohlarni daromadlarining 4 foizini Oliy taʼlim muassasalari rivojlanish jamg‘armasiga o‘tkazishni majburiy qilish taklifi bilan Oliy taʼlim kengashi chiqishi jamoatchilikning keskin noroziligiga sabab bo‘ldi. Odamlar "Tashkilot bunday majburiyatlarni belgilash huquqiga egami?" degan savol berdi. https://gov.uz/oz/edu/news/view/31606

Vazirlikning munosabati

OAV va ijtimoiy tarmoqlardagi qizg‘in muhokamalardan so‘ng, Oliy taʼlim, fan va innovatsiyalar vazirligi vaziyatga izoh berdi. Vazirlikning bayonotida quyidagilar aniq ko‘rsatib o‘tildi:  

1. Oliy taʼlim kengashi – davlat funksiyalarini bajarmaydigan nodavlat notijorat tashkilotdir.  

2. Kengash qarorlari majburiy huquqiy kuchga ega emas va faqat tavsiyaviy xarakterga ega.  

Vazirlik taʼkidlashicha, nodavlat oliygohlar o‘z daromadlarining 4 foizini mazkur jamg‘armaga o‘tkazishga majbur emas. Har qanday moliyaviy kelishuvlar faqat tomonlarning o‘zaro kelishuviga asoslangan holda amalga oshirilishi mumkin.  

Qonun oliygohlar tomonida  

O‘zbekiston fuqarolik qonunchiligi shartnoma erkinligini kafolatlaydi. Bu shuni anglatadiki, hech bir tashkilot, jumladan, Kengash, xususiy oliygohlarni majburiy to‘lovlarga majburlay olmaydi.  

Vazirlik, shuningdek, Kengash tashabbuslarini davlat tomonidan tartibga solish bilan bog‘liq bo‘lmagan, nodavlat tashkilotning ichki ishlari sifatida ko‘rib chiqilishini maʼlum qildi.  

Shuningdek, vazirlik har qanday moliyaviy harakatlar yoki manfaatlar poymol etilishi holatlari bo‘yicha murojaatlar qabul qilishga va ularni belgilangan tartibda ko‘rib chiqishga tayyorligini bildirdi. Barcha murojaatlar asosida tegishli choralar ko‘rilib, qonuniy manfaatlar himoya qilinishi ta’minlanadi.

Bu qanchalik muhim?  

Majburiy to‘lovlarni joriy qilishga bo‘lgan urinish tanqidlarga sabab bo‘ldi, chunki bunday harakatlar moliyaviy jihatdan allaqachon qiyinchiliklarga duch kelayotgan xususiy oliygohlar holatini yanada og‘irlashtirishi mumkin. Bundan tashqari, bunday tashabbuslarning qonunchilik asosiga ega emasligi ularning zaruriyatini shubha ostiga qo‘yadi.  

Shu oʻrinda bir savol tugʻiladi. Xoʻsh, xususiy taʼlimni tartibga solishga harakat qilayotgan tashkilotlar faoliyatini kim nazorat qiladi? Va bunday tashabbuslar mamlakatdagi taʼlim tizimining rivojlanishiga qanday taʼsir qiladi?