Eng ko‘p tilda so‘zlashadigan TOP-10 mamlakat: Qaysilar yetakchi?

Dunyoda 100 dan ortiq ko‘p tillarda so‘zlashadigan davlatlar mavjud. Ular geografiya, migratsiya va ko‘p asrlik madaniy rivojlanish jarayonlari sabab turli tillarda so‘zlashadi. Bu tillarning har biri kichik jamoalardan tarqalgan bo‘lib, alohida chuqur tarixiy ildizlarga ega. Qaysi davlatlar eng ko‘p tillarda so‘zlashadi?

Ko‘plab tillar madaniy xilma-xillikni aks ettiradi

Bir mamlakatda ko‘plab tillarda so‘zlashish o‘sha mamlakatda til xilma-xilligining yuqori ekanligini anglatadi. Bu holat ko‘pincha davlatning katta hududga ega bo‘lishi, bir nechta etnik guruhlarning yashashi va ular orasida uzoq vaqt davomida shakllangan alohida madaniyatlar bilan bog‘liq. Shuningdek, geografik ajralish ham tilning saqlanishiga yordam beradi. Misol uchun, jamoalar orasida geografik izolyatsiyaga ega bo‘lgan Indoneziya va Papua Yangi Gvineya kabi orol mamlakatlarida ham turli tillarda so‘zlashishadi.

Bunday mamlakatlar ko‘pincha turli xalqlar va etnik guruhlarni o‘z ichiga oladi, bu esa ularning madaniy xilma-xilligini va tarixiy merosini aks ettiradi. Har bir guruh o‘ziga xos tilini, urf-odatlarini va an’analarini saqlab qoladi. Tarixiy jihatdan, kolonializm yoki boshqa siyosiy voqealar ham tillarning bir joyda birgalikda rivojlanishiga olib kelgan. Hindiston va Avstraliya kabi mamlakatlar bu jarayonga yaxshi misol bo‘loladi.  Siyosiy jihatdan esa ba’zi davlatlar madaniy xilma-xillikni qo‘llab-quvvatlash maqsadida ko‘plab tillarni rasmiylashtirishga harakat qilgan.

Xilma-xil tillar ta’lim tizimiga to‘siq bo‘ladi

Bir davlat aholisining ko‘plab tillarda gaplashishining zararli tomonlari bor. Misol uchun, til tafovutlari ba’zan ijtimoiy va siyosiy muammolarga olib kelishi mumkin. Turli tillarda muloqot qilish xalq o‘rtasida ajralishni kuchaytiradi, bu esa millatlararo ziddiyatlarga olib keladi. Nigeriya va Kamerunda bunday muammolar mavjud bo‘lib, tillar orasidagi farqlar ko‘plab ijtimoiy va siyosiy ziddiyatlarni yuzaga keltirgan.

Shuningdek, ko‘plab tillar ta’lim tizimida va kommunikatsiyada qiyinchiliklar yaratishi mumkin. Bir nechta tilda ta’lim olish o‘quvchilarni bir-birlarini tushunish va bilim almashishdan to‘sadi. Bu milliy birlikka salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Resurslarni taqsimlash ham muammo bo‘lishi mumkin, chunki ko‘plab tillarni qo‘llab-quvvatlash uchun davlat mablag‘lari ajratilishi kerak, bu esa boshqa ehtiyojlarga mablag‘ kamayishiga olib keladi.

Papua Yangi Gvineya dunyoda yetakchil

Dunyoda eng ko‘p tilda gaplashadigan mamlakatlar orasida Papua Yangi Gvineya yetakchilik qiladi. 2025-yilda bu mamlakatda 841 ta til qayd etilgan. Uning tog‘li geografiyasi va izolyatsiyalangan jamoalari minglab yillar davomida o‘ziga xos tillarning rivojlanishiga imkon yaratgan. Bu til xilma-xilligi darajasi butun dunyo mintaqalaridan, jumladan, Yevropadan ham yuqori. Papua Yangi Gvineya dunyodagi til merosi eng ko‘p jamlangan markaz bo‘lib qolmoqda.

Eng ko‘p tilda so‘zlashuvchi davlatlar TOP–10

1.    Papua Yangi Gvineya – 841

2.    Indoneziya – 721

3.    Nigeriya – 538

4.    Hindiston – 459

5.    Amerika Qo‘shma Shtatlari – 364

6.    Avstraliya – 320

7.    Xitoy – 308

8.    Meksika – 304

9.    Kamerun – 281

10. Braziliya – 240