Xitoy Oy tuprog‘idan g‘isht yasab, doimiy baza qurishni rejalashtirmoqda

Yerdan Oyga qurilish materiallarini yetkazib berish qimmat va murakkab. Shu sababdan Oyda bor resurslardan foydalanib 2035-yilga qadar doimiy baza yaratish maqsad qilingan.

Xitoy Oyda doimiy baza yaratish bo‘yicha tadqiqotlarini yanada rivojlantirmoqda. 2035-yilgacha Oydagi bor tuproqdan foydalanib, g‘isht ishlab chiqarish va uni doimiy baza qurilishida qo‘llash rejalashtirilgan. Tadqiqot doirasida ishlab chiqarilgan prototip g‘ishtlar Xitoyning “Tiangong” kosmik stansiyasida uch yil davomida sinovdan o‘tkaziladi.

Oyda bor resurslardan foydalanish

Oydagi resurslardan foydalanish transport xarajatlarini sezilarli darajada kamaytirishga qaratilgan. Yerdan Oyga qurilish materiallarini yetkazib berish qimmat va murakkab jarayon bo‘lib, bu loyiha mazkur qiyinchilikni chetlab o‘tishga imkon beradi.

Xitoy Oyga ilk odamni 2030-yilda qo‘ndirib, 2035-yilda doimiy bazani ishga tushirishni rejalashtirmoqda. Bu yo‘lda Xitoy tadqiqotchilari Oyning bazalt tarkibiga yaqin tuproqdan g‘isht ishlab chiqarishni boshlashdi.

Oydagi tuproqning afzalliklari

Wuhandagi Huachjun Fan va Texnologiyalar universiteti tadqiqotchilari tomonidan ishlab chiqilgan g‘ishtlar oddiy g‘ishtlardan uch baravar mustahkam. Ular o‘zaro yopishtiruvchi materiallarsiz ulanadi va bu Oydagi og‘ir sharoitlarga mos keladi. Sinov jarayonida g‘ishtlar ekstremal harorat o‘zgarishlari, kosmik radiatsiya va Oy zilzilalariga bardosh bera olish imkoniyatlarini o‘rganish uchun kosmosga yuboriladi.

Haroratning Oyda -190°C dan +180°C gacha o‘zgarishi, shuningdek, kosmik chang va meteorlarning ta’siri tadqiqotning asosiy qismiga aylanadi. Sinov uch yil davom etib, har yili namunalar Yerga olib kelinib tahlil qilinadi.

“Oy o‘rgimchagi”

Loyiha tadqiqotchilari “Oy o‘rgimchagi” nomli 3D-printer robotni ham ishlab chiqmoqdalar. Ushbu qurilma Oyda to‘g‘ridan-to‘g‘ri inshootlar qurishga mo‘ljallangan. Xitoyning Chang’e-5 missiyasi tomonidan Yerga olib kelingan Oy tuprog‘i ushbu g‘ishtlarni ishlab chiqishda asosiy material bo‘ldi.

Xalqaro hamkorlik 

Xitoyning Oy bazasi bo‘yicha loyihasi Xalqaro Oy Tadqiqot Stansiyasi (ILRS) doirasida amalga oshirilmoqda. Rossiya va boshqa 12 mamlakat, jumladan Tailand va Pokiston ham loyihaga hamkor sifatida qo‘shilgan. AQSh ham Oyda baza yaratish uchun o‘zining Artemis dasturini rivojlantirmoqda, biroq bu nisbatan kechikadi.