Yuqori soliq stavkasi va elektr ta’minoti: Tadbirkorlar tez-tez duch keladigan eng dolzarb muammolar aniqlandi

ITIM so‘rovnomasiga ko‘ra, sentyabr oyida qishloq xo‘jaligi va sanoatda biznes muhiti sezilarli darajada yaxshilandi, qurilish va xizmat ko‘rsatish sohalarida iqtisodiy faollik pasayishi kuzatildi. Kompaniyalarning umidlari biroz pasaydi, eng sezilarli optimizm pasayishi qurilish va xizmatlarda ro‘y berdi.

Biznes muhiti nima?

Biznes muhiti bu Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi tomonidan korxonalar o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rovlar natijalari asosida ishlab chiqilgan tahliliy ko‘rsatkich. Tadqiqotda har oy mingdan ortiq tadbirkor ishtirok etadi, bu esa yuqori reprezentativ tanlovni ta’minlaydi va iqtisodiyotning hozirgi holati to‘g‘risida asosli xulosalar chiqarish imkonini beradi.

Yig‘ma biznes muhiti

Sentyabr oyidagi so‘rov natijalariga ko‘ra, yig‘ma biznes muhiti ko‘rsatkichi avgust oyiga nisbatan 2 bandga oshdi va mos ravishda 55 bandni tashkil etdi. O‘zbekistonda biznes muhiti ko‘rsatkichining dinamikasi mamlakatdagi joriy iqtisodiy holatni “yaxshi” deb baholagan respondentlarning ulushi o‘tgan oyga nisbatan 4 foiz bandga oshdi va 45 foizni tashkil etdi.

Korxonalarning 41 foizi so‘nggi uch oy ichida o‘z mahsulotlariga/xizmatlariga bo‘lgan talab avgust oyidagi 39 foizga nisbatan oshganligini ma’lum qildi.

So‘rovda qatnashgan kompaniyalarning to‘rtdan bir qismi keyingi uch oy ichida narxlar oshishini kutmoqda. Shu bilan birga, narxlarning pasayishini taxmin qilgan tadbirkorlarning ulushi 9 foizni tashkil etdi.

Sentyabr oyida qishloq xo‘jaligi va sanoatda yig‘ma biznes muhiti ko‘rsatkichining sezilarli yaxshilanishi qayd etildi. Shu bilan birga, qurilish sohasida va xizmat ko‘rsatishda iqtisodiy faollikning pasayishi kuzatilmoqda. Xususan, qishloq xo‘jaligi sohasida biznes muhiti indeksi 7 bandga oshib, 56 dan 63 bandga ko‘tarildi, sanoatda 16 bandga o‘sib, 66 bandni tashkil etdi.

Aksincha, qurilish tarmog‘ida biznes faolligi sezilarli darajada pasayishi qayd etildi — bir vaqtning o‘zida 14 banddan 42 bandgacha, xizmat ko‘rsatish sohasida esa 5 banddan 46 bandgacha o‘rtacha pasayish kuzatildi.

Biznesning joriy holatini baholash

Biznes muhitining joriy holati ko‘rsatkichi o‘tgan oyga nisbatan 9 bandga oshdi va 48 bandni tashkil etdi. Joriy biznes faolligining o‘sishi barcha sohalarda, shu jumladan, qishloq xo‘jaligida joriy ko‘rsatkichlarning mos ravishda 6 bandga, sanoatda 18 bandga, xizmat ko‘rsatish sohasida 16 bandga va qurilishda 1 bandga o‘sishi bilan izohlanadi.

“Sanoat va xizmatlarning sezilarli yaxshilanishi ishlab chiqarish faolligi va talabning oshganligidan dalolat beradi”, — deyiladi ITIM xabarida.

Biznes kutilmalarini baholash

Sentyabr oyida kompaniyalarning optimizmi biroz pasaydi. Biznes muhitini kutish ko‘rsatkichi 4 bandga kamaydi va 63 bandni tashkil etdi. Qishloq xo‘jaligi va sanoatda optimizm mos ravishda 67 dan 73 ga va 63 dan 76 ga oshgan bo‘lsa, qurilish va xizmatlar sohasida pasayish kuzatilmoqda: 67 banddan 38 bandgacha va 69 dan 53 bandgacha. Bu ushbu sektorlar duch kelishi mumkin bo‘lgan muammolarni ko‘rsatishi mumkin.

Biznesning dolzarb muammolari

Tadqiqot davomida tadbirkorlar tez-tez duch keladigan eng dolzarb muammolar aniqlandi. Sentyabr oyida mavjud muammolarni tahlil qilish shuni ko‘rsatadiki, moliyalashtirish avgust oyida 10 foizdan sentyabrda 12 foizgacha o‘sib, eng dolzarb muammo bo‘lib qolmoqda.

Shu bilan birga, soliq ma’muriyatchiligi bilan bog‘liq xavotirlar mos ravishda 5% va yuqori soliq stavkalari 7% darajasida barqaror bo‘lib qolmoqda.

Elektr ta’minoti bilan bog‘liq muammolar foizining 5 foizdan 4 foizga kamayishi ushbu sohadagi vaziyatning qisman yaxshilanganini ko‘rsatishi mumkin, ammo muammo hali ham dolzarbligicha qolmoqda.

Biznes muammolarining sohalar kesimidagi tahlili

Sanoat sohasida eng katta muammolar moliyalashtirish va soliq ma’muriyatidir. Shuningdek, litsenziya va ruxsatnomalar olish bilan bog‘liq muammolar kamayganligi qayd etildi.

ITIM ta’kidlashicha, qishloq xo‘jaligida suv ta’minoti va litsenziyalash bilan bog‘liq muammolarga duch kelayotgan tadbirkorlar ulushining kamayishi infratuzilma va tartibga solish muhitida ijobiy o‘zgarishlardan dalolat berishi mumkin. Xizmat ko‘rsatish sohasida yuqori soliq va elektr ta’minoti bilan bog‘liq muammolar kamaygan.