O‘zbekistonda ham “yashil bino” sertifikati joriy qilinishi mumkin

O‘zbekistonda ekologik barqarorlikni oshirish maqsadida “yashil bino” tamoyillariga asoslangan qurilish standartlarini joriy etish rejalashtirilmoqda. Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligi tomonidan tayyorlangan yangi qaror loyihasi bino va inshootlarda energiya auditi, yashil tamoyillar va “yashil bino” sertifikati joriy etilishini nazarda tutadi. Mazkur loyiha xalqaro tajribalarga asoslangan bo‘lib, binolarda energiya iste’molini optimallashtirish va atrof-muhitga zarar yetkazmaslikni maqsad qiladi.

Yashil bino sertifikati nima?

“Yashil bino” sertifikati — binolarda energiya samaradorligini ta’minlash, chiqindilarni kamaytirish va ekologik xavfsizlikni oshirishga qaratilgan xalqaro sifat belgisi hisoblanadi. Ushbu sertifikat atrof-muhitni himoya qiluvchi qurilish standartlariga mos keladigan inshootlarga beriladi. Yashil binolar sertifikatsiyadan o‘tganida binoda energiya va suvdan tejamkorlik bilan foydalanish, zararkunandalardan saqlanish va ekologik toza qurilish materiallaridan foydalanish majburiy shart sifatida qo‘yiladi.

Yashil bino standartlari quyidagi omillarga e’tibor beradi:

• Energiyani tejash: Energiya iste’molini kamaytirish va qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanish.

• Suvdan tejamli foydalanish: Suvni qayta ishlash, yomg‘ir suvidan foydalanish yoki suv tejamkor texnologiyalarni qo‘llash.

• Atrof-muhitga ta’sirni minimallashtirish: Tabiiy resurslardan samarali foydalanish va chiqindilarni kamaytirish.

• Ichki muhitni sog‘lomlashtirish: Sog‘lom muhitni ta’minlash uchun ventilyatsiya, tabiiy yorug‘lik va zararsiz materiallardan foydalanish.

Rivojlangan davlatlarda yashil sertifikatlar qanday joriy etilgan?

Yashil bino sertifikati rivojlangan davlatlarda qurilish sohasida keng qo‘llanadi. Masalan, AQShda “LEED” (Leadership in Energy and Environmental Design) tizimi mavjud bo‘lib, bu tizim ekologik barqarorlikka mos loyihalangan binolarga sertifikat beradi. Yevropa Ittifoqida esa “BREEAM” (Building Research Establishment Environmental Assessment Method) tizimi keng qo‘llanadi va bu tizim energiya samaradorligini yuqori darajada ta’minlaydigan binolarga beriladi. Rivojlangan davlatlarda bunday sertifikatli binolar atrof-muhitni himoya qilish, energiya va suv iste’molini kamaytirish, binolar salomatlik va xavfsizlik talablariga mos kelishini ta’minlaydi. Shuningdek, bunday binolar ko‘proq moliyaviy foyda keltirishi bilan investitsion jihatdan jozibador sanaladi.

Nega O‘zbekistonga “yashil bino” sertifikati kerak?

O‘zbekistonda yashil bino sertifikati joriy qilinishi ekologik muvozanatni saqlash, energiya va suv resurslaridan samarali foydalanish, shuningdek, aholiga sog‘lom yashash sharoitini ta’minlash maqsadida juda muhim. Yashil tamoyillarga asoslangan qurilish standartlari davlat byudjetiga tushadigan xarajatlarni kamaytirishga, yashash sharoitlarini yaxshilashga va atrof-muhitni muhofaza qilishga yordam beradi. Yashil bino tamoyillarini joriy etish energiyani tejash bilan birga O‘zbekistondagi issiq iqlim sharoitida elektr sarfini kamaytiradi va yoz oylarida sovitish xarajatlarini pasaytiradi. Sovuq mavsumlarda esa energiya auditi o‘tkazilgan binolar ichki energiya yo‘qotilishini kamaytiradi va issiqlik samaradorligini oshiradi.

Loyiha qanday amaliy natijalarga olib keladi?

Mazkur loyiha orqali energiya sarfi va atrof-muhitga zarar yetkazishni kamaytirish, binolarni samarali boshqarish va ekologik jihatdan toza texnologiyalarni joriy etish mumkin. Yashil tamoyillar asosida qurilgan binolarda yashovchi aholiga sog‘lom yashash muhitini ta’minlash va ekologik barqarorlikni mustahkamlashga yordam beradi.