Internetda pul ishlash oson, lekin soliqlar-chi? Dunyo boʻylab blogerlar qanday soliqlar to‘laydi?

Reklama, homiylik bitimlari, mahsulot sotish – blogerlar turli yo‘llar bilan daromad topadi. Blogerlik daromadli kasbga aylangan sari ko‘plab davlatlar ularni soliqqa tortish tizimini kuchaytirmoqda. Xo‘sh, inflyuenserlarning daromadi qanday soliqqa tortiladi va soliqlardan qochish qanday oqibatlarga olib keladi?

Turli mamlakatlarda blogerlar soliq to‘lashi shart, bo‘yin tovlaganliklari uchun ularga jarima va boshqa sanksiyalar qo‘yiladi.

AQShda har qanday daromad soliqqa tortiladi

AQShda kontent yaratuvchilari sevimli xobbi, yarim kunlik ish yoki asosiy ishi bo‘lishidan qat’i nazar, olgan daromadlari uchun soliq to‘lashlari shart. Bu Ichki daromad xizmati (IRS) tomonidan tartibga solinadigan talab. Barcha yakka tartibdagi tadbirkorlar singari, blogerlar ham blog yuritishdan olgan daromadlari uchun soliq to‘lashlari kerak. Bu shuni anglatadiki, sheriklik aloqalari, reklama daromadlari, homiylik bitimlari va raqamli mahsulotlarni sotish orqali olingan har qanday mablag‘lar soliqqa tortiladi. AQSh federal soliq stavkasi progressiv bo‘lib, daromadingiz qanchalik yuqori bo‘lsa, soliq stavkangiz shunchalik yuqori bo‘ladi. Ichki daromad xizmati (IRS) ma’lumotlariga ko‘ra, daromad solig‘i stavkalari 10% dan 37% gacha.

Yakka tartibdagi tadbirkorlar uchun soliq stavkasi 15,3% ni tashkil etadi. Bu stavka ikki qismdan iborat: ijtimoiy sug‘urta uchun 12,4% (keksalik, nogironlik va boquvchisini yo‘qotganligi uchun sug‘urta) va “Mediker” (Medicare/ shifoxona xarajatlari sug‘urtasi) uchun 2,9%, tushuntiradi IRS. Shuningdek, blogerlar, o‘z biznesini yuritish uchun zarur deb hisoblangan turli xarajatlarni, jumladan: frilanser to‘lovlarini (grafik dizayn, saytlarni ishlab chiqish yoki kontent yozishda yordam), marketing va reklama xarajatlari va ofis jihozlarini chegirib tashlashlari mumkin.

Solig‘ingizni hisoblashda sheriklik aloqalari, reklama va raqamli tovarlarni sotish kabi daromad manbalari hisobga olinadi. Bundan tashqari, agar bloger “obzor” uchun narsalarni olsa, bu ham soliqqa tortiladigan daromad hisoblanadi. Umuman olganda, mukofot sifatida sovg‘a (bepul tovarlar, sayohatlar va boshqalar) olsangiz, u daromad hisoblanadi, ya’ni uning qiymatidan soliq to‘lashingiz kerak. AQSHning TaxSlayer kompaniyasi ma’lumotlariga ko‘ra, “obzor” uchun yuborilgan narsalar, agar ularning umumiy qiymati 100 dollardan oshmasa, bundan mustasno.

Blogerlar orasida biznes yuritishning eng keng tarqalgan shakllari - yakka tartibdagi tadbirkorlik (sole proprietorship), sheriklik (partnership) va mas’uliyati cheklangan sheriklik (LLC).

Buyuk Britaniyadagi daromad solig‘i va Milliy sug‘urta badallari

Buyuk Britaniyada inflyuyenserlar soliqlarni, shu jumladan daromad solig‘i va Milliy sug‘urta badallarini to‘lashlari kerak. 12,570 funt sterlingdan (soliqsiz minimal) daromad oladigan har bir kishi ushbu chegaradan yuqori bo‘lgan miqdorda daromad solig‘ini to‘lashi kerak. Qayd etilishicha, bu minimal savdo chegirmasi orqali oshirilishi mumkin.

Daromad quyidagi stavkalarda soliqqa tortiladi:

20% - 12 571 funt sterlingdan 50 270 funt sterlinggacha bo‘lgan daromadga tegishli

40% - 50 271 funt sterlingdan 125 140 funt sterlinggacha bo‘lgan daromadga tegishli

45% - 125 141 funt sterlingdan yuqori daromadga tegishli

Soliq stavkalari barcha daromadlarga nisbatan qo‘llanilmaydi, faqat har bir qavsga tushadigan daromadlarga nisbatan qo‘llaniladi. Misol uchun, agar siz bir yilda 80 000 funt sterling ishlab topgan bo‘lsangiz, soliqni hisoblash quyidagicha bo‘ladi: 37 700 funt sterling (50 270 funt sterling - 12 570 funt sterling) 20% soliqqa tortiladi va 29 730 funt sterling (80 000 funt sterling - 50 270 funt) 40 foiz soliqqa tortiladi. Bu sizning yil uchun umumiy soliq to‘lovingizni 19,292 funt sterlingga olib keladi.

Milliy sug‘urta badallari (National Insurance) - bu davlat imtiyozlari uchun olinadigan soliq. Bundan tashqari, agar inflyuyenserlarning yillik daromadi £90,000 yoki undan ko‘p bo‘lsa, ular QQS bo‘yicha ro‘yxatdan o‘tishlari kerak (daromadlari past bo‘lganlar ixtiyoriy ravishda ro‘yxatdan o‘tishlari mumkin). Ro‘yxatdan o‘tganidan so‘ng, xizmatlar narxiga QQS qo‘shishi kerak. Misol uchun, agar inflyuyenserlar homiylik ostidagi post uchun 200 funt sterling to‘lasa, ular 240 funt sterlingni hisob-kitob qilishlari kerak, shundan 40 funt sterlingi Soliq va bojxona boshqarmasi (HMRC) ga to‘lanishi kerak.

Influyenserlar, shuningdek, daromaddan biznes xarajatlarini hisoblash va chegirib tashlash orqali soliq yukini kamaytirishi mumkin. Biroq HMRC qat’iy talablarga ega, bu xarajatlar faqat va to‘liq biznesni yuritish uchun amalga oshirilishi kerak. Bularga video va boshqa jihozlar, ish safari, yuridik va buxgalteriya xizmatlari kiradi. 

Xitoyda blogerlar soliqlardan qochsa, katta jarimaga tortiladi

Xanchjou shahridan bo‘lgan xitoylik influyencyer Pan Yurun deyarli 100 million yuan (13 million dollar) soliq to‘lagan, deb xabar beradi South China Morning Post. 

2024-yil 14-martda Pan videoni joylashtirdi, unda u to‘langan soliqlar miqdorini — 95 million yuanni oshkor qildi va hatto dalil sifatida to‘lovning skrinshotini ham ko‘rsatdi.

“Soliq to‘lash har bir insonning burchidir. Men har doim soliqlarni to‘liq to‘layman va "oqilona soliq to‘lashdan bo‘yin tovlash" deb ataladigan narsaga murojaat qilmayman", - dedi u.

U Douyinda akkaunt yuritadi, u yerda terini parvarish qilish va bo‘yanish bo‘yicha maslahatlar beradi. Agar uning daromadi 45 foizlik daromad solig‘i bo‘yicha soliqqa tortilgan bo‘lsa, 2023-yilda uning yillik daromadi 200 million yuandan (28 million dollar) oshishi mumkin, deb yozadi SCMP.  Xitoyda daromad solig‘i daromadga bog‘liq va 3% dan 45% gacha.

2021-yil dekabr oyida Xitoyning eng yirik strimerlaridan biri Xuan Vey (Viya nomi bilan tanilgan) soliq to‘lashdan bo‘yin tovlagani uchun 1,34 milliard yuan (210 million dollar) miqdorida jarimaga tortildi, shundan so‘ng uning akkauntlari barcha platformalarda bloklandi.

Rossiyada soliqlar daromadga bog‘liq

Blogerlar qanday soliqlarni to‘lashi biznesni ro‘yxatdan o‘tkazish shakliga bog‘liq: yakka tartibdagi tadbirkor yoki MCHJ (mas’uliyati cheklangan jamiyat). 

2,4 million rublgacha daromadga ega bo‘lgan blogerlar yakka tartibdagi tadbirkor sifatida ro‘yxatdan o‘tishi mumkin, agar uning xodimlari va daromadi 2,4 million rubldan ortiq bo‘lsa, u yakka tartibdagi tadbirkor sifatida ro‘yxatdan o‘tishi mumkin. O‘z-o‘zini ish bilan ta’minlash uchun yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlardan olinadigan daromad solig‘i 6 foizni, jismoniy shaxslardan esa 4 foizni tashkil etadi. Yakka tartibdagi tadbirkorlar uchun soliqlar soliqqa tortish tizimiga va mintaqaga bog‘liq: soddalashtirilgan soliq tizimi bo‘yicha - 1-15%, umumiy soliqqa tortish tizimi: shaxsiy daromad solig‘i - 13⁠-15%, QQS - 20% gacha. 

Ayni paytda Rossiyada bloger Yelena Blinovskaya ustidan sud jarayoni davom etyapti. Jarayon o‘tgan yil avgust oyining oxirida boshlangan. Tergov ma’lumotlariga ko‘ra, Blinovskaya 2019–2021 yillarda biznesni bo‘linish sxemalaridan foydalangan holda 900 million rubldan ortiq soliq to‘lashdan bo‘yin tovlaganlikda ayblanyapti. 2023 yil aprel oyida u hibsga olingan, deb yozadi “TASS”.