“Tolibon” hukumati davrida 250 dan ortiq holatda jurnalistlar hibsga olingan

BMTning Afg‘onistondagi yordam missiyasi (UNAMA) va Inson huquqlari bo‘yicha byurosi Afg‘onistonda jurnalistlar, OAV xodimlari duch kelayotgan muammolar va senzurani hujjatlashtiradigan hisobotni e’lon qildi.

130 ta holatda jurnalistlar qiynoqqa solingan va shafqatsiz muomala qilingan

Bunda ayol jurnalistlar va ommaviy axborot vositalari xodimlari o‘z kasbiy faoliyatini amalga oshirish qobiliyatiga ta’sir qiluvchi, ayniqsa, cheklovchi va kamsituvchi choralarga duch kelishlari aniqlandi.

“Afg‘onistonda OAV erkinligi” deb nomlangan hisobot 2021-yil 15-avgustdan 2024-yil 30-sentabrgacha bo‘lgan davrni qamrab oladi. Ushbu davrda 336 nafar jurnalist va OAV xodimiga ta’sir ko‘rsatgan inson huquqlari buzilishi holatlari, shu jumladan, 256 ta holatda o‘zboshimchalik bilan hibsga olish va qamoq, 130 ta qiynoq va shafqatsiz muomala, 75 ta tahdid yoki qo‘rqitish holatlari hujjatlashtirilgan.

“Har qanday davlat uchun erkin matbuot tanlov emas, balki zaruratdir”

“Har qanday davlat uchun erkin matbuot tanlov emas, balki zaruratdir. Afg‘onistondagi jurnalistlar va ommaviy axborot vositalari xodimlari og‘ir sharoitlarda ishlamoqda. Ular ko‘pincha nima haqida xabar berishi va bermasligi bo‘yicha noaniq qoidalarga duch kelishadi, bu esa qo‘rqitish va tanqid uchun asossiz hibsga olish xavfini tug‘diradi”, — dedi bosh kotibning maxsus vakili va UNAMA rahbari Roza Otunbayeva.

“Biz amaldagi hokimiyat organlarini o‘z vazifalarini bajarishda barcha jurnalistlar va ommaviy axborot vositalari xodimlarining xavfsizligini ta’minlashga, media sohasida faoliyat yuritayotgan ayollarning ahamiyatini to‘liq tan olishga chaqiramiz”, — dedi u.

Xulosalar juda xavotirli

BMTning inson huquqlari bo‘yicha oliy komissari Volker Turk hisobot xulosalari juda xavotirli ekanini ta’kidlab, amaldagi hokimiyatni o‘z chora-tadbirlarini Afg‘onistonning xalqaro huquq, jumladan, Fuqarolik va siyosiy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro pakt bo‘yicha majburiyatlariga muvofiqlashtirishga chaqirdi.

“Jurnalistlar va ommaviy axborot vositalari xodimlari jamoatchilikni ularning kundalik hayotiga va kengroq jamiyatlarga ta’sir ko‘rsatadigan voqealar, jumladan, gumanitar va himoya masalalari haqida xabardor qilishda muhim vazifalarni bajaradi. Muhimi, ular davlat va hukumat organlari uchun shaffoflik va hisobdorlikni ta’minlash hamda ko‘rib chiqilayotgan davlat siyosati bo‘yicha asosli munozaralarni qo‘llab-quvvatlash uchun ham kerak”, – dedi Turk.

“Jurnalistlar va OAV xodimlari, jumladan, barcha ayollar hurmat qilinishi va himoyalanishini ta’minlash uchun barcha sa’y-harakatlar qilinishi kerak. Erkin va jonli ommaviy axborot vositalari har qanday jamiyat salomat bo‘lishining garovidir”, — deya qo‘shimcha qildi BMT inson huquqlari bo‘yicha vakili.

Xalqaro hamjamiyatning moliyaviy yordamini kamaytirish OAV sektorini yanada yemirmoqda

OAV sektoriga, jumladan, xalqaro hamjamiyatning texnik va moliyaviy yordamini kamaytirish OAV sektorini yanada yemirmoqda va bu Afg‘onistonda yashovchi odamlarning ularga ta’sir qiladigan ma’lumotlarga kirish qobiliyatiga bevosita ta’sir qilmoqda.

“Afg‘onistondagi media sektorini texnik va moliyaviy qo‘llab-quvvatlash, shu orqali so‘z erkinligi va jamoatchilik muhokamasining muhimligini ta’minlash mamlakatning o‘sishi uchun muhim ahamiyatga ega”, — dedi Otunbayeva.