O‘zbekistonliklar asosan qanday jinoyatlarga qo‘l urmoqda?

O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi 2024-yilda jinoyat ishlari bo‘yicha sudlarda ko‘rib chiqilgan ishlar va sudlangan shaxslar soni bo‘yicha rasmiy ma’lumot berdi. Sud tomonidan chiqarilgan hukmlarga ko‘ra, sudlanganlarning 54 370 nafari erkak, 7 132 nafari ayol bo‘lib, yoshlar orasida 22 757 nafar shaxs sudlangan, shu jumladan 2 214 nafari voyaga yetmaganlar. Shuningdek, 60 yoshdan oshgan 2 637 nafar shaxs ham sudlanganlar qatorida bo‘lgan. Jinoyat ishlari bo‘yicha sud qarorlari natijasida 7 956 nafar shaxs sud zalidan ozod qilingan.

Jinoyat ishlari va jazolar

Sud hukmlariga ko‘ra, 33 151 nafar shaxs jazoni o‘tashdan muddatidan oldin shartli ravishda ozod qilingan, 11 581 nafar shaxsning jazosi yengilrog‘i bilan almashtirilgan. Dastlabki tergov organlari tomonidan 14 991 nafar shaxsga asossiz qo‘yilgan moddalarning ayblovdan chiqarilgani yoki qayta malakalangani qayd etilgan. 

Sud jarayonlarida 124 nafar shaxsga (ayollar, yoshlar va boshqa toifadagilar) kafolat xatlari asosida ozodlikdan mahrum etish bilan bog‘liq bo‘lmagan jazolar tayinlangan. Shu bilan birga, firibgarlik, transport vositalari harakati yoki undan foydalanish qoidalarini buzish, o‘g‘irlik, narkotik moddalar bilan bog‘liq jinoyatlar kabi huquqbuzarliklar eng ko‘p uchragan jinoyatlar sifatida qayd etilgan. 

Eng ko‘p ko‘rilgan jinoyatlar

Sudlarda ko‘rib chiqilgan jinoyatlar ichida firibgarlik, transport vositalari harakati yoki undan foydalanish qoidalarini buzish, o‘g‘irlik va narkotik moddalar bilan bog‘liq jinoyatlar yetakchi o‘rinda turibdi. Bundan tashqari, mansab vakolatidan foydalanib o‘zlashtirish va rastrata yo‘li bilan talon-toroj qilish, qalbaki hujjatlar tayyorlash va foydalanish, bezorilik hamda badan shikast yetkazish holatlari ham sudlarda ko‘p uchragan jinoyatlar sifatida qayd etilgan. 

Apellyatsiya va kassatsiya sudlari ko‘rib chiqqan ishlar

Jinoyat ishlari bo‘yicha apellyatsiya sudlarida 11 992 nafar shaxsga oid 8 740 ta jinoyat ishi ko‘rib chiqildi. Ushbu jarayonda 482 nafar shaxs bo‘yicha birinchi instansiya sudlari qarorlari bekor qilingan, 2 598 nafar shaxsga oid sud qarorlari esa o‘zgartirilgan. 

Kassatsiya sudlarida esa 4 497 nafar shaxsga oid 4 025 ta jinoyat ishi ko‘rib chiqildi. Ushbu tekshiruv natijasida 322 nafar shaxs bo‘yicha birinchi instansiya qarorlari bekor qilingan, 1 001 nafar shaxs bo‘yicha esa sud qarorlari o‘zgartirilgan. 

Jinoyat ishlari bo‘yicha Oliy sud va sudlov hay’ati qarorlari

Taftish tartibida 5 993 nafar shaxsga oid 5 048 ta jinoyat ishi ko‘rib chiqilgan. Shundan 172 nafar shaxs bo‘yicha sud qarorlari bekor qilingan, 700 nafar shaxs bo‘yicha esa qarorlar o‘zgartirilgan.

Oliy sudning Jinoyat ishlari bo‘yicha sudlov hay’ati tomonidan esa 1 269 nafar shaxsga oid 1 103 ta jinoyat ishi ko‘rib chiqilib, 163 nafar shaxsga oid dastlabki qaror bekor qilingan, 281 nafar shaxsga tegishli sud qarorlari o‘zgartirilgan. Shuningdek, jinoyat ishlari bo‘yicha sudlarda yarashuv instituti samarali qo‘llanilib, 13 434 nafar shaxs jinoyat javobgarligidan ozod etildi.