Gipertoniya bilan kurash: zamonaviy yondashuvlar va yechimlar

Bugungi kunda arterial gipertoniya dunyo bo‘ylab millionlab odamlarga ta’sir qiladigan eng keng tarqalgan va xavfli tibbiy muammolardan biri bo‘lib qolmoqda. Rossiya Fanlar Akademiyasi akademigi, FESC professori, Sechenov Universiteti gospital terapiya klinikasi direktori, yurak yetishmovchiligi bo‘yicha mutaxassislar jamiyati prezidenti Yuriy Nikitich Belenkov bilan bo‘lgan suhbatda biz hayotning turli bosqichlarida arterial bosimni nazorat qilish nima uchun muhimligini, irsiyat gipertoniya rivojlanish xavfiga qanday ta’sir qilishini va ushbu kasallikni oldini olish uchun qanday profilaktik choralar ko‘rilishi mumkinligini bilib olamiz.

— Arterial bosim uchun optimal maqsadli ko‘rsatkichlar qanday?

— Ko‘pchilik kattalar uchun optimal ko‘rsatkichlar bu 120 ga 80 mm sim. ust. Ammo tushunish muhimki, bosimning pastroq yoki yuqori ko‘rsatkichlari yosh va umumiy sog‘liq holatiga qarab normal bo‘lishi mumkin.

— Misollar keltirishingiz mumkinmi?

— Albatta. Masalan, 18 yoshli sog‘lom qiz uchun normal bosim 100 ga 70 bo‘lishi mumkin. Ammo 50 yoshdan katta odamlarda biz 120 ga 70 dan past bosimni tavsiya qilmaymiz, chunki bu zaiflik va organlarning yetarli qon ta’minlanmasi bilan bog‘liq boshqa muammolarga olib kelishi mumkin.

— Yuqori normal bosim nima deb hisoblanadi?

— 130 dan 139 ga 80 dan 89 mm sim. ust. bosimi yuqori normal deb hisoblanadi. Bu muhimdir, chunki bunday ko‘rsatkichlar diqqatli kuzatuvni va ehtimol aralashuvni ham talab qilishi mumkin.

— Gipertoniya rivojlanish xavfini qanday kamaytirish mumkin?

Asosiy e’tibor sog‘lom turmush tarziga qaratilishi kerak. Bu tuzni cheklash, muntazam jismoniy mashqlar, chekishdan voz kechish va tananing massasini nazorat qilishni o‘z ichiga oladi. Shuningdek, spirtli ichimliklarni haddan tashqari iste’mol qilishdan saqlanish lozim.

— Gipertoniyada qanday dori-darmonlar odatda qo‘llaniladi?

— Besh asosiy antigipertonik dorilar sinfi mavjud. Davolashni individuallashtirish juda muhim, ko‘pincha bemorga qulaylik yaratish va tavsiyalarga rioya qilish ehtimolini oshirish uchun bitta tabletkada ikki dorining kombinatsiyasi bilan boshlanadi.

— Demak, siz gipertoniyani davolashda profilaktik choralar haqida gapiryapsiz to‘g‘rimi?

— Ha, aynan shunday. Uzoq vaqt ta’sir qiluvchi dori-darmonlarni qo‘llash nafaqat yuqori qon bosimini pasaytiradi, balki kelajakda uning oshishini oldini ham oladi. Bu profilaktik tibbiyot shakli hisoblanadi.

— Bosimini har qanchada va qaysi vaqtda o‘lchagan yaxshi?

— Bosimni erta tongda o‘lchash tavsiya etiladi, chunki bu kechasi qanday ko‘rsatkichlar bo‘lganini tushunishga yordam beradi, va kechqurun kun davomida umumiy profilni ko‘rish tavsiya qilinadi. Aniqlik uchun, bosimni ketma-ket uch marta 1-2 daqiqa oralig‘ida o‘lchash va o‘rtacha qiymatdan foydalanish kerak.

— Agar gipertoniyani davolamasa nima bo‘ladi?

Bu miokard infarkti, insult, buyraklarning shikastlanishi va hatto ko‘rish qobiliyatining yo‘qotish kabi jiddiy asoratlarga olib kelishi mumkin. Gipertoniya -nafaqat tomirlarga, balki bu tomirlar olib boradigan organlarga ham ta’sir qiladigan kasallikdir.

— Qanday holatda shoshilinch ravishda shifokorga murojaat qilish kerak?

— Ideal holda, har bir kattalar muntazam ravishda tibbiy tekshiruvdan o‘tishi kerak, ammo agar bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, quloqlardagi shovqin, ko‘rishdagi o‘zgarishlar kabi alomatlar paydo bo‘lsa yoki avlodida yurak-qon tomir kasalliklari bilan kasallanganlar bo‘lsa, bu ayniqsa muhimdir. Moyilligi bo‘lgan odamlar 35 yoshdan boshlab muntazam ravishda kardiologga tashrif buyurishlari kerak.

— Gipertoniyani oldini olish uchun qanday turmush tarzini tavsiya qilasiz?

— Yurish yoki suzish, hayvon yog‘lari va tuzni cheklash bilan muvozanatli ovqatlanish, chekishni tashlash va spirtli ichimliklar iste’molini nazorat qilish kabi o‘rtacha jismoniy mashqlarni o‘z ichiga olgan sog‘lom turmush tarzi. Uydagi bosimni muntazam ravishda kuzatib boorish, bosim o‘zgarishini nazorat qilishga va o‘z vaqtida davolanishga yordam beradi.

— Ya’ni, siz hatto 19-20 yoshda ham bosimni kuzatib borishni tavsiya qilasizmi?

— Ha, albatta, chunki homiladorlik paytida ayollarda gipertoniya rivojlanish xavfi ortishi mumkin. Bu fiziologik o‘zgarishlar bilan bog‘liq bo‘lib, siz nafaqat o‘zingizni, balki bolangizni ham qon aylanishini saqlashingiz kerak. Bundan tashqari, agar oilada gipertoniya kasalligi bo‘lsa, ayniqsa ayollarda, qizlarda uning rivojlanish xavfi sezilarli darajada oshadi. Masalan, agar ona va buvisi gipertpniya bila og‘rigan bo‘lsa, qizning birinchi homiladorlikdan keyin ushbu kasallikka chalinish ehtimoli yuqori.

— Yosh odam gipertoniyani oldini olish uchun nima qila oladi?

— Birinchidan, o‘z oilasidagi sog‘liq tarixini bilishi, ikkinchidan, o‘zingizni yaxshi his qilsangiz ham arterial bosimni muntazam o‘lchash. Uchinchidan, muvozanatli ovqatlanish, iloji bo‘lsa stresslardan qochish kabi sog‘lom turmush tarzini olib borishi lozim.

— 50 yoshdan keyin nima deyish mumkin?

— Bu yoshda boshqa jiddiy kasalliklar shakllana boshlaydi, va muntazam tibbiy ko‘rik yanada muhim bo‘ladi. Dispanserizatsiya, garchi ba’zan tanqid qilinsa ham, surunkali kasalliklarni, shu jumladan gipertoniyani erta aniqlash va oldini olishda muhim rol o‘ynaydi.

— Polpharma kompaniyasi haqida nima deysiz?

— Polpharma - bu yirik farmatsiyalik kompaniya, Polishada 1935 yili bundan 100 oldin asoslangan. Bu kanpaniya xalqaro bozorda va O’zbekistonda 20 yildan ortiq muvaffaqiyatli xizmat qilyaqti.

Bu dorilar ko‘pincha birlashtiriladi va ular bir nechta faol tarkibiy qismlarni o‘z ichiga oladi, bu esa davolanish samaradorligini oshirishga yordam beradi. Shuningdek, Polpharma generik dorilarni ham ishlab chiqarish bilan faol shug‘ullanadi. Generiklar — bu asl dorilar bilan bir xil ta’sir qiladigan haqiqiy dorilarga qaraganda ancha arzon turadigan dorilardir. Buning sababi shundaki, generik ishlab chiqaruvchi kompaniyalar asl dori-darmonlarni ishlab chiqaruvchilar singari dastlabki ishlab chiqarish va ko‘p yillik klinik sinovlar uchun katta mablag‘ sarflashmaydi. Shu tarzda, generiklar keng aholi uchun, ayniqsa past va o‘rta daromadli mamlakatlarda aholi uchun davolashni yanada qulayroq qiladi.

Polpharma, shuningdek, zamonaviy farmakologiya bo‘yicha malaka va bilimlarni oshirishga yordam beradigan mutaxassislarni olib kelish va mahalliy shifokorlar uchun o‘quv dasturlarini tashkil etish orqali tibbiyot hamjamiyatini rivojlantirishga katta hissa qo‘shadi. mahalliy shifokorlar uchun o‘quv dasturlarini tashkil etish orqali tibbiy jamoatchilikni rivojlantirishga katta hissa qo‘shmoqda, bu esa malakani oshirish va zamonaviy farmakologiya sohasidagi bilimlarni kengaytirishga yordam beradi. Bu Polpharma’ni nafaqat sifatli dori-darmonlarni ishlab chiqarish bilan shug‘ullanadigan, balki mavjud bo‘lgan hududlarda sog‘liqni saqlash darajasini yaxshilashga intilayotgan jahon farmatsevtik bozorida muhim o‘yinchiga aylantiradi.