Iqlim o‘zgarishi elektr ta'minoti muammolariga olib kelmoqda

Olimlar iqlim o‘zgarishi sabab kuchaygan noqulay ob-havo sharoitlari va elektr energiyasi uzilishlari o‘rtasidagi bog‘liqlikni o‘rganib, tashvishli tendensiyalarni aniqlashdi. Ushbu keng qamrovli tadqiqot iqlim o‘zgarishining asosiy xizmatlarga ta’sirini kamaytirish maqsadida jamoalarni moslashishga va tayyorlanishga undash zaruratini ta’kidlaydi.

Iqlim o‘zgarishi elektr ta’minotiga qanday xavf tug‘dirmoqda?

Kolumbiya universiteti Meylman jamoat salomatligi maktabi tomonidan “PLOS Climate” jurnalida e’lon qilingan tadqiqotda aytilishicha, noqulay ob-havo sharoitlari elektr energiyasi ta’minotining uzilishiga qanday ta’sir ko‘rsatishini tushunish favqulodda vaziyatlarga samarali javob berish rejalari ishlab chiqish uchun muhimdir.

Qo‘shma Shtatlar bo‘ylab noqulay ob-havo sharoitlarida ko‘pincha elektr energiyasining keng ko‘lamli uzilishi kuzatiladi. Ushbu uzilishlar sog‘liq va iqtisodiyotga jiddiy zarar yetkazadi hamda tibbiy uskunalar, isitish va havoni sovutish kabi asosiy xizmatlarni buzadi. Iqlim o‘zgarishi tez-tez va kuchliroq ob-havo hodisalarini keltirib chiqarayotgan bir paytda, elektr ta’minotidagi uzilishlar tendensiyalarini aniqlash jamoalarga resurslarni yaxshiroq taqsimlash va tayyorlanishga yordam berish uchun zarurdir.

Noqulay ob-havo va elektr uzilishlari

Tadqiqotchilar 2018—2020-yillarda Qo‘shma Shtatlardagi 1 600 dan ortiq okruglarda noqulay ob-havo hodisalari (yomg‘ir, qor, issiqlik, sovuq, siklonlar va o‘rmon yong‘inlari) va 8 soatdan ko‘proq davom etgan elektr energiyasining keng ko‘lamli uzilishi bo‘yicha ma’lumotlarni o‘rgandilar. Ushbu uch yillik davrda okruglarning deyarli 75%ida noqulay ob-havo sharoitlari bilan birga jiddiy elektr uzilishlari kuzatilgan, 50% dan ortiq okruglarda esa bir vaqtning o‘zida bir nechta ob-havo hodisalari sababli uzilishlar yuz bergan.

Eng ko‘p uzilishlar kuchli yog‘ingarchilik va issiq ob-havo fonida yuz bergan. Yog‘ingarchilik bilan bog‘liq uzilishlar asosan AQShning shimoli-sharqida, issiqlik bilan bog‘liq uzilishlar esa janubi-sharqda kuzatilgan. 2018-2020-yillarda G‘arbiy qirg‘oq bo‘ylab elektr uzilishlari va o‘rmon yong‘inlari sonining ortishi ham qayd etilgan.

Nega bu muhim?

Tadqiqotchilar barcha AQSh okruglari uchun to‘liq ma’lumot mavjud emasligini ta’kidlashadi. Xususan, Janubi-g‘arbiy va Tog‘li G‘arbiy hududlarda ma’lumotlar cheklangan. Kelgusida qo‘shimcha ma’lumotlarni taqdim etadigan tadqiqotlar va turli hududlardagi noqulay ob-havo sharoitlarining kombinatsiyasini modellashtirish oqibatlarni yumshatish va javob berish taktikalarini ishlab chiqishda foydali bo‘lishi mumkin.