Onalarcha mehribonlik yagona sabab emas: Sovuq kunlarda bosh kiyimsiz yursak, nima bo‘ladi?

Ma’lumki, shamol, yomg‘ir, qor, faol terlashda issiqlik ancha tez yo‘qoladi: tana sovqotishi faqatgina sovuq havoda emas, balki iliq kunlarda ham sodir bo‘lishi mumkin. Shuning uchun bunday sharoitlarda tanani himoya qilish, shu jumladan, bosh kiyim kiyish muhim.

Agar sovuq kunda bosh kiyim kiyilmasa...

Iliq va ob-havoga mos kiyinsangiz ham, lekin boshingizda qalpoq bo‘lmasa, tana tezda muzlaydi. Past harorat ta’siri turli kasalliklarni, masalan, yurak-qon tomir tizimi kasalliklarini keltirib chiqarishi mumkin.

Bundan birinchi navbatda quloqlar zarar ko‘radi. Hatto sochlar ham ularni sovuqdan va shamoldan himoya qila olmaydi. Natijada sovuqdan iliq xonaga kirganda quloqlarda og‘riq paydo bo‘ladi.

Shuningdek, quloqlar sovishi va tomirlarning spazmi tufayli eshitish nervi buzilishi mumkinligi haqida fikrlar mavjud — bu esa eshitish pasayishiga olib kelishi mumkin. Ammo Georgiy Kayevitserning ta’kidlashicha, tashqi harorat tufayli eshitish nervining zararlanishi juda kam uchraydigan hodisa. U terilarda yetarlicha chuqur joylashgan bo‘lib, nazariy jihatdan faqat uzoq muddatli sovuqdan zararlanadi. Sovuq havo va qisqa vaqt davomida tashqarida bo‘lish nervga hech qanday ta’sir ko‘rsatmaydi.

Agar insonda surunkali LOR kasalliklari, masalan, tonzillit, laringit, rinatit, sinuzit bo‘lsa, bosh sovqotishi simptomlarni kuchaytirishi mumkin. Bundan tashqari, yallig‘lanish boshqa organlarga ham tarqalib ketadi.

Nafas olish tizimi kasalliklari birinchi navbatda patogen agentlar, ya’ni ko‘pincha viruslar, bakteriyalar va juda kam hollarda zamburug‘lar tufayli yuzaga keladi.

Sovuqda organizmning chidamliligi pasayadi

Sovuqda umumiy qarshilik, ya’ni organizmning chidamliligi pasayadi. Qarabsizki, stress natijasida kortizol ishlab chiqariladi, bu esa immun tizimining faoliyatining susayishiga olib keladi. Bundan tashqari, past harorat immun tizimi hujayralarining faoliyatini va shilliq pardalardagi boshqa himoya mexanizmlarini susaytiradi. Bu esa rinit, otit, frontit, angina kabi kasalliklarning rivojlanish xavfini oshiradi. Kamdan-kam hollarda, ammo sovuqdan bosh og‘rig‘i yoki surunkali kasalliklarning kuchayishi, masalan, astma, tarqalgan skleroz kabi holatlar yuzaga kelishi mumkin.

Qaysi simptomlar kuzatilsa, shifokorga murojaat qilish kerak?

Agar gipotermiya belgilari kuzatilsa, tez yordam chaqirish kerak:

• titroq;
• nutqning o‘zgarishi;
• nafas olish va yurak urishining sekinlashishi;
• noaniqlik, yomon koordinatsiya;
• uxlash xohishi;
• ongning chalg‘ishi yoki yo‘qolishi.

Ko‘p hollarda jabrlangan kishi sog‘lig‘i xavf ostida ekanini anglamaydi, chunki simptomlar asta-sekin rivojlanadi. Shuning uchun birinchi simptom — kuchli titroq paydo bo‘lsa, issiq joyga o‘tishga yoki qalinroq kiyinishga harakat qiling.

Agar bosh kiyimsiz yurishdan so‘ng, sovuq urishi yoki LOR organlarining kasalliklariga o‘xshash simptomlar yuzaga kelsa, terapevtga murojaat qilish lozim. Belgilar bir yoki bir nechta ko‘rinishda bo‘lishi mumkin:

• umumiy zaiflik;
• tana haroratining ko‘tarilishi;
• titroq;
• bosh og‘rig‘i yoki pulsatsiyasi;
• burun oqishi;
• tomoq og‘rig‘i;
• yo‘tal;
• quloqda og‘riq yoki pulsatsiya;
• quloq atrofidagi shishish va qizarish.

Sochlar uchun ham zarar

Boshning sovuqdan zararlanishi sochlarga ham ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Sovuq havo qon tomirlarini toraytiradi, bu esa soch follikulalarini oziqlantiruvchi tomirlarining qon ta‘minotini pasaytiradi. Natijada kerakli oziq moddalarning yetishmasligi yuzaga kelishi mumkin, bu esa soch zararlanishiga olib keladi. Shuningdek, bosh kiyimi ultrabinafsha nurlarining zararli ta’siridan himoya qilishga yordam beradi.